فورتونا

نوشته شده توسط:کیوان فیض مرندی در اساطیر » اساطیر روم | ۱۲ فروردین ۱۳۹۴ - ۱۳:۰۱ | ۰ دیدگاه

فورتونا حاکم بر دایره ای که چهار مرحله از زندگی را نشان می دهد، در مرکز این دایره نقطه نیکبختی(فورچون) یا همان ساعت سعد واقع است، تصویر مربوط به نسخه خطی کارمینا بورانا می باشد

 

فورتونا (معادل الهه یونانی موسوم به تیکه)، در اساطیر روم و دین رم باستان، الهه ثروت و نیکبختی، و تجسم خوشبختی و شانس و اقبال به صورت یک شخصیت بود. بواسطه این ایزدبانو، ممکن بود خوبی و موفقیت و یا برعکس شر و بدبختی، نصیب آدمی شود: در توصیف مدرن و امروزی از عدالت، فورتونا را به صورت زنی محجوب و محجبه و در عین حال کور و نابینا، بعنوان نماد و نماینده عدالت در نظر گرفته‌اند [این گفته که: «چشمان فرشته عدالت، کور است»، عمدتا در مورد فورتونا کاربرد دارد. نمونه‌ای از تندیس پوشیده و کور او، بر دیوار کاخ دادگستری تهران نقش شده‌است]. وی همچنین، نماد و نماینده‌ای از زندگی توام با پرهیز از هوسرانی و هوسبازی نیز هست. فورتونا همچنین با عنوان آتروکس فورتونا، الهه یا ایزدبانوی سرنوشت نیز در نظر گرفته می‌شد و در همین ارتباط او مدعی زندگی گایوس و لوسیوس، نوادگان شاهزاده آگوستوس، و وارثان آینده امپراتوری شده بود.

 

گفته شده که پدر او ژوپیتر بود و وی نیز می‌توانست همانند او بخشنده (کوپیا) باشد. به عنوان آنوناریا، او الهه محافظت کننده از غلات و حبوبات و حامی جمع آوری آنها بود [ویل دورانت، وی را آنونا و الهه ذخیره غذا خوانده‌است (به بخش نکات در پایین توجه شود)]. روز یازدهم از ماه ژوئن به افتخار او گرامی داشته می‌شد و فستیوال یا جشنواره مخصوص او، که فورس فورتونا نام داشت، در تاریخ ۲۴ ژوئن با آیین‌ها و مراسم ویژه مربوط به وی، برگزار می‌شد.[۱]

 

فورتونا و پونتوس

 

شرح

فورتونا، از خدابانوان روم باستان و نخستین فرزند ژوپیتر بود. وی همتای تیکه در یونان محسوب می‌شد. فورتونا زنان را در زادن نوزاد یاری می‌کرد و در کیش خود فورتونا پرمیگِنیا یا مادر آغازین نام داشت. معبد فورتونا در پالسترینا، یا پرانست کهن، مشهور بود و پیشگوئی خاص برای خود داشت.

در مجموع فورتونا، خدابانویی مهم و قدرتمند بود، اما با این همه، اندیشه رومیان درباره کار او مبهم بود.[۲]

 

منشاء

اصل و منشاء اولیه ایزدبانوی فورتونا یا فورچونا، به زمان‌های بسیار کهن بازمی گردد. این ایزدبانو در بیشتر مناطق ایتالیا پرستش می‌شد. او یک الوهیت حمایت کننده و محافظ بود و با شاخی پر از میوه و گل و غله که نماد فراوانی است، نمایانده می‌شد. با وی یک سکان کشتی نشان داده می‌شد که نشاندهندهٔ تسلط او بر تقدیر و سرنوشت بود و همچنین یک توپ، که شاید نمایانگر عدم قطعیت و در چرخش بودن بخت و اقبال به شمار می‌آمد.[۳]

 

تندیس واتیکان

تندیسی از فورتونا که در اوستیا یافت شده و امروزه جزو آثار موزه واتیکان می‌باشد، بعنوان فورتونای نیکبختی شناخته می‌شود. وی که جایگزین تیکه یونانی شده در این تندیس شاخ فراوانی را در یک دست و یک سکان کشتی را در دست دیگر خویش دارد. در این نقش فورتونا همانا [ایزدبانوی] نیکبختی و راهنمای زندگی مردان[کذا، صحیح: مردمان؟] شناخته می‌شود. بزرگترین معبد فورتونا در پالسترینا قرار داشت و پیشگوی معبد، همانا کاهن اعظم بود.[۴]

 

نکاتی دیگر

فورتونا به آرامی تعادل خویش را بر گوی حاکمیت خویش حفظ کرده است، یک نقاشی هلندی مربوط به سال 1530، موزه هنرهای زیبای فرانسه، استراسبورگ

ویل دورانت در فرازهایی از کتاب مشهور خویش، تاریخ تمدن به فورتونا و آیین‌های پرستش او در روم باستان اشاره می‌کند. وی از جمله ضمن اشاره به احیای کیش قدیم رومیان توسط آگوستوس و جانشینانش، می‌نویسد:

 

«...[با اقدامات آگوستوس و جانشینانش]، مذهب قدیم هنوز نیرومند می‌نمود و خدایان جدید مانند آنونا (ذخیره غذا) [همان آنوناریا که الهه جمع آوری غلات و حبوبات بود]، خلق می‌کرد. [این اقدامات] در پرستش فورتونا و روما، حیاتی تازه دمید و از قانون نظم و جبر، با حدّت پشتیبانی می‌کرد. »

[۵]

وی در جایی دیگر به مجسمه زرین فورتونا اشاره می‌کند که در اطاق خواب امپراطوران روم قرار داشته و در موقع جایگزینی امپراطوری به جای امپراطور دیگر، بعنوان نماد نیکبختی از خوابگاه امپراطور قبلی به خوابگاه امپراطور جدید انتقال می‌یافته‌است. وی از جمله صحنه مرگ آنتونینوس پیوس را این گونه توصیف می‌کند:

«آنتونینوس پیوس، لحظاتی قبل از مرگ، مارکوس آورلیوس را بر بالین خود خواند و توجه به کشور را به او سپرد. وی همچنین به خادمان خود دستور داد مجسمه زرین فورتونا را که سالها در اطاق خواب امپراطور برپا بود، به اطاق مارکوس آورلیوس ببرند. به افسر کشیک برای اسم شب، کلمه «امنیت خاطر» یا «آسایش خیال» را داد و اندکی بعد، غلتی خورد و مثل آنکه بخوابد، مُرد(سال ۱۶۱ میلادی).            »

[۶]

در همین ارتباط، وی به نقل از تاریخ آگوست، این مثل را از قول قسطنتین[همان کنستانتین] روایت می‌کند:

«این فورتونا(الهه اقبال) است که مردی را امپراطور می‌کند. »

[۷]

نگاره و تشریحی از فازهای مختلف ماه توسط ابوریحان بیرونی(973 تا 1048م)، در کتاب فارسی التفهیم

 

فورتونای پارس در ستاره‌بینی

در ستاره‌بینی یا تنجیم، [توجه شود که تنجیم یک شبه علم است و با ستاره شناسی یا نجوم متفاوت است]، که می‌توان آن را همان طالع بینی خواند، اصطلاح فورتونای پارسی نشان دهنده یک نقطه ریاضی در زودیاک (منطقةالبروج) می‌باشد که از مواضع طولی یا موقعیت‌های قرار گیری خورشید، ماه و بالا رونده ها(نشانه‌های افزایش) در نمودار شخصی تولد هر فرد، گرفته شده‌است. این نقطه نشانگر نقطه ایست که به خصوص در جدول هوروسکوپیک مفید فایده می‌باشد. در ستاره‌بینی عربی، این نقطه اصطلاحاً به نام بخش‌های عربی شناخته می‌شود.

روش معمول برای تعیین هر فورتونای پارسی در ستاره‌بینی باستانی و سنتی وابسته به زمان تولد، یعنی، طول روشنایی روز یا مدت زمان شب می‌باشد (اینکه خورشید در بالای سطح افق و یا پایین تر از آن واقع باشد). در ستاره‌بینی مدرن غربی، فرمول مربوط به طول روز تنها برای بسیاری از سالها مورد استفاده قرار گرفت، اما با بدست آمدن اطلاعات بیشتر از ستاره‌بینی باستانی، در حال حاضر اغلب از دو روش برای محاسبه آن استفاده می‌کنند.

فرمول مورد استفاده برای محاسبه بخش فورچون[=بخت، اقبال، نصیب] از طول روز یا همان «پی اف» [که مقصود از آن می‌تواند همان زمان‌های سعد و نحس باشد و به خوش یُمن بودن یا بد یُمنی زمانهای مختلف شبانه روز اشاره کند]، (با در نظر گرفتن موقعیت‌های ۳۶۰ درجه، برای هر نقطه) بدین صورت می‌باشد:

پی اف = فراز جو + ماه - خورشید

این فرمول برای تعیین پی اف یا همان بخش فورچون[=سعد یا خوش یمن] در شب هم، بدین صورت نوشته می‌شود: پی اف = فراز جو + خورشید - ماه

هر کدام از نتایج حاصل از هریک از روش‌های محاسبه، برای موقعیت‌های متفاوت از زودیاک یا منطقة البروج مختلف، پی اف یا ساعت سعد مربوط بدان را تعیین می‌کند.

ابوریحان بیرونی، معروف به البیرونی (زاده: ۹۷۳ میلادی، درگذشت: ۱۰۴۸)، ریاضیدان، ستاره شناس و محقق مشهور قرن یازدهم هجری، که از جمله بزرگترین و شاخص ترین طرفداران این سیستم ستاره‌بینی و پیشگویی بود، در مجموع ۹۷ نقطه فورچون یا بخش عربی [همان ساعت سعد] را فهرست کرده بود، که این فهرست به گونه‌ای گسترده در رایزنی‌ها و مشاورات نجومی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. پل واشیر نیز، یک محاسبه گر مخصوص، برای تعیین تمامی این بخش‌های عربی [ساعات سعد و نحس]، ابداع نموده بود.[۸]

 

پانویس‌ها

↑ مشارکت کنندگان ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۰

↑ اساطیر رم، اثر: استیوارد پرون، ترجمه: محمدحسین باجلان فرخی، چاپ اول، صفحه: ۲۱۸

↑ اساطیر جهان از موسسه لاروس(۲)، زیرنظر: پی یر گریمال، ترجمه: مانی صالحی علامه، چاپ اول، صفحه: ۱۱۵

↑ اساطیر رم، اثر: استیوارد پرون، ترجمه: محمدحسین باجلان فرخی، چاپ اول، صفحه: ۲۱۹

↑ تاریخ تمدن، ویل دورانت، ترجمه: دکتر حمید عنایت و دیگران، جلد سوم(قیصر و مسیح)، چاپ هفتم، صفحه: ۴۵۷

↑ تاریخ تمدن، ویل دورانت، ترجمه: دکتر حمید عنایت و دیگران، جلد سوم(قیصر و مسیح)، چاپ هفتم، صفحه: ۴۹۸

↑ تاریخ تمدن، ویل دورانت، ترجمه: دکتر حمید عنایت و دیگران، جلد سوم(قیصر و مسیح)، چاپ هفتم، صفحه: ۷۶۵

↑ مشارکت کنندگان ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۰

 

منابع

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Fortuna»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۰).

استیوارد پرون. اساطیر روم. ترجمهٔ باجلان فرخی. چاپ اول. تهران: انتشارات اساطیر، ۱۳۸۱. ISBN 964-331-110-4.

جان پی یر گریمال. اساطیر جهان از موسسه لاروس. ترجمهٔ مانی صالحی علامه. چاپ اول. تهران: نشر مهاجر، ۱۳۸۶. ISBN 964-8861-39-0.

ویل دورانت. تاریخ تمدن، جلد سوم(قیصر و مسیح). ترجمهٔ حمید عنایت و دیگران. چاپ هفتم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۰. ISBN 964-445-234-8.

    هیچ نظری تا کنون برای این مطلب ارسال نشده است، اولین نفر باشید...
موضوعات
دانلود جدید ترین فیلم های ایرانی
دانلود گشت ارشاد ۲
دانلود گشت ارشاد ۲
دانلود فیلم سلام بمبئی
دانلود فیلم سلام بمبئی
دانلود فیلم خوب بد جلف
دانلود فیلم خوب بد جلف
دانلود فیلم لاک قرمز
دانلود فیلم لاک قرمز
لیست دانلود
آخرین مطالب
متن خبری

لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است. چاپگرها و متون بلکه روزنامه و مجله در ستون و سطرآنچنان که لازم است و برای شرایط فعلی تکنولوژی مورد نیاز و کاربردهای متنوع با هدف بهبود ابزارهای کاربردی می باشد.

ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
با ما در شبکه های اجتماعی همراه باشید:

© تمامی حقوق برای کانی وب محفوظ است.

قدرت گرفته از کانی وب