پدیده گرفتگی

نوشته شده توسط:کیوان فیض مرندی در چالشهای فیزیک » خسوف | ۰۸ فروردین ۱۳۹۴ - ۲۳:۴۳ | ۰ دیدگاه

اگر جرمی سماوی باعث شود که جرم سماوی دیگری برای ناظر زمینی غیر قابل رؤیت شود, پدیده گرفتگی اتفاق افتاده است. این پدیده بین تمام سیارات و ستارگان و ماه و خورشید اتفاق می افتد. سیاره های عطارد و زهره, گاهی از مقابل قرص خورشید عبور می کنند. معمولا ماه باعث گرفتگی ستارگان و سیارات در مسیر خود می شود. در این میان دو پدیده ماه گرفتگی و خورشید گرفتگی از اهمیت ویژه ای برخوردارند. ماه گرفتگی هنگامی پدید می آید که ماه در سایه زمین قرار می گیرد و به صورت تیره و مسی رنگ دیده شود. وقتی زمین در سایه ماه قرار بگیرد, پدیده خورشید گرفتگی پیش می آید. از آنجا که این پدیده های نادر طیبعی انسان را متوجه قدرت خداوند متعال و نظام حاکم بر طبیعت می کند, جزو آیات الهی بر شمرده شده اند. شارع مقدس نیز احکام ویژه ای را در این موارد مقرر کرده است. در این مقال به بررسی این دو پدیده از دیدگاه نجومی می پردازیم. 

 

ماه گرفتگی (خسوف)

پدیده ماه گرفتگی وقتی رخ می دهد که ماه, در حال بدر, نزدیک یکی از گره های صعودی یا نزولی خود باشد. در این حال ماه باید از سایه زمین عبور نماید و قهرا از نور خورشید محروم می ماند. در واقع زمین همواره پشت خود یک سایه مخروطی شکل درست می کند, ولی از آنجا که ماه معمولا با اختلاف زاویه ای بین حدود 5+ و 5- درجه از کنار سایه می گذرد, بطور معمول پدیده گرفتگی پیش نمی آید. ولی در حالیکه ماه بدر, از نزدیکی دایره البروج بگذرد, یعنی در نزدیکی یکی از گره های مدارش باشد, سایه زمین بر ماه می افتد و خسوف پدید می آید. شکل زیر وقوع یک ماه گرفتگی را نشان می دهد.

مخروط تمام سایه از تمام شعاع های خورشید محروم است اما مخروط نیمسایه برخی از شعاع های خورشید را دریافت میکند, ولی چون از بخش دیگری محروم است, تیره رنگ جلوه می نماید. گاهی ماه فقط از ناحیه نیم سایه عبور می کند, در این صورت به اصطلاح خسوف نیمسایه ای اتفاق افتاده است. در موارد عبور ماه از تمام سایه اگر تمام قرص از محدوده تمام سایه عبور کند, خسوف کلی رخ داده و گرنه خسوف جزیی است. خسوف نیم سایه ای در بیشتر موارد از زمین قابل تشخیص نیست, فقط در صورتیکه بیش از 7/0 قرص ماه در نیمسایه قرار بگیرد1 , این نوع خسوف قابل تشخیص است و ظاهرا نماز آیات نیز در این مورد واجب می شود, اگرچه منجمان بطور کلی از محاسبه و اعلام خسوف نیمسایه احتراز می نمایند!

در خسوف کلی, قرص ماه بصورت کامل نامریی نمی شود, بلکه بخاطر شکست نور خورشید در جو زمین, بطور غیر مستقیم قدری از شعاع های خورشید به ماه می رسد. از آنجا که جو زمین نور آبی را بیشتر از نور قرمز جذب می کند, نور منعکس شده به ماه, به رنگ قرمز مسی در می آید.

پدیده خسوف, یک پدیده غیر وابسته به موقعیت ناظر است. به این معنی که هر ناظری در زمان خسوف, اگر بتواند ماه را ببیند, می تواند خسوف را ملاحظه نماید. بنابراین خسوف برای همه نیم کره ای که به طرف ماه قرار گرفته, به یک شکل و در یک زمان قابل رؤیت است.

 

قوانین گرفتگی ها

در اینجا خلاصه ای از مهمترین قوانین نجومی پدیده گرفتگی آورده شده است:

1- زمان ماه گرفتگی فقط در ماه کامل و خورشید گرفتگی در هنگام ماه نو قرار دارد. روایاتی که گرفتن خورشید در وسط و گرفتن ماه در آخر ماه را بیان می نماید, ناظر به ایجاد حالت غیر متعارف در آسمان است.

2- تعداد خورشید گرفتگی ها در هر سال حداقل 2 و حداکثر 5 و ماه گرفتگی ها هر سال حداکثر 3 مورد است. بیشترین رقم مجموع گرفتگی ها در یک سال اعم از ماه گرفتگی و خورشید گرفتگی در یک سال عدد 7 است.

3- گرفتگی ها اغلب به صورت زوجی یا سه تایی, خورشید گرفتگی - ماه گرفتگی - خورشید گرفتگی رخ می دهند. ماه گرفتگی همیشه دو هفته قبل یا بعد از یک خورشید گرفتگی صورت می گیرد.

4- الگوی گرفتگی ها در یک دوره 18 سال و 11 روز و 8 ساعته به نام سیکل ساروس دوباره تکرار می شوند. این الگو بطور دقیق تکرار نمی شود.

5- در یک ماه گرفتگی مدت زمان مرحله کلی حداکثر 1 ساعت و 40 دقیقه و مرحله تمام سایه ای یعنی جزیی- کلی- جزیی حداکثر 3 ساعت و 40 دقیقه به طول می انجامد. حداکثر مدت خورشید گرفتگی کلی (در استوا) 7 دقیقه و 40 ثانیه و برای گرفتگی حلقوی 12 دقیقه و 24 ثانیه می باشد.1

6- ماه گرفتگی در هر نقطه از کره زمین که مشاهده شود به یک شکل و در یک زمان مشاهده می شود ولی شکل یک خورشید گرفتگی و زمان رؤیت آن, بستگی به موقعیت ناظر روی کره زمین دارد. 

    هیچ نظری تا کنون برای این مطلب ارسال نشده است، اولین نفر باشید...
موضوعات
دانلود جدید ترین فیلم های ایرانی
دانلود گشت ارشاد ۲
دانلود گشت ارشاد ۲
دانلود فیلم سلام بمبئی
دانلود فیلم سلام بمبئی
دانلود فیلم خوب بد جلف
دانلود فیلم خوب بد جلف
دانلود فیلم لاک قرمز
دانلود فیلم لاک قرمز
لیست دانلود
آخرین مطالب
متن خبری

لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است. چاپگرها و متون بلکه روزنامه و مجله در ستون و سطرآنچنان که لازم است و برای شرایط فعلی تکنولوژی مورد نیاز و کاربردهای متنوع با هدف بهبود ابزارهای کاربردی می باشد.

ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
با ما در شبکه های اجتماعی همراه باشید:

© تمامی حقوق برای کانی وب محفوظ است.

قدرت گرفته از کانی وب