دایناسورها خونگرم بودند یا خونسرد؟

نوشته شده توسط:کیوان فیض مرندی | ۰ دیدگاه

این که آیا دایناسورها خونسرد بودند یا خونگرم موضوعی بحث انگیز است. خیلی ها عقید دارند که دایناسورها مثل اجداد خزنده شان خونسرد بودند. اخیراً بعضی از دیرینه‌شناسان این موضوع را مطرح کرده اند که دست کم بعضی از دایناسورها سریع و فعال بودند، در مناطق سرد زندگی می کردند، با پرندگان بستگی داشتند و بنابراین بدنشان گرما تولید می‌کرد و به عبارتی خونگرم بودند.

تعریف ها:

جانوران خون گرم: در درون بدنشان گرما تولید می شود و دمای بدن را نسبتاً ثابت نگه می دارد (بالاتر از دمای متوسط محیط). مثال های جانوران خونگرم پستانداران (شامل انسان) و پرندگان هستند. اصطلاح دیگر وابسته به خونگرم "اندوترمی" است، به معنی این که یک موجود زنده گرما تولید می کند تا دمای بدنش را حفظ کند.

جانوران خونسرد: دمای بدنشان به گونه ای است که با شرایط خارجی تغییر می کند. مثال حیوانات خونسرد خزندگان هستند که به خورشید نیاز دارند تا خودشان را در صبح گرم کنند و سپس در گرمای وسط روز از دمای بدنشان محافظت کنند. یک اصطلاح وابسته اکتودرمی است که به معنی این است که یک موجود زنده منابع گرمایی خارجی را مورد استفاده قرار می دهد تا دمای بدنش را تنظیم کند.

دایناسورها از جانوران خونسرد (خزندگان) نتیجه شده اند و نتیجه آنها پرندگان خون گرم بوده است. به هرصورت همه دایناسورها مثل هم نبودند و شاید فیزیولوژیشان هم با هم متفاوت بوده است. دایناسورهای عظیم الجثه و دایناسورهای ریز ممکن است استراتژی های تنظیم گرمای متفاوتی را برای حفظ زندگی شان مورد استفاده قرار می داده اند.

پستانداران هم همین طور هستند. بعضی از پستانداران (پستانداران تخم‌گذاری مثل پلاتیپوس منقار اردکی) متابولیسم یا سوخت و ساز بدنشان نزدیک به خون‌سردها است.

آیا اسکیپیونیکس، یک تروپود خونسرد بوده است؟

اسکیپیونیکس سمنیتیکاس یک تروپود دوره کرتاسه (از حدود 113 میلیون سال قبل) و شاید یک بوده است. جانور تازه از تخم درآمده این جانور اجزای بدنش کاملاً مشخص بوده و بافته های نرمی داشته که شامل ماهیچه ها و اندام های داخلی بوده است. اندازه آن 24 سانتی متر بوده و یک سر خیلی بزرگ داشته است.

"جان. ای. روبن" که دیرینه شناس استخوان های مهره از دانشگاه ایالتی "اورگان" است، یک لامپ ماورای بنفش 80 وات را مورد استفاده قرار داد تا طرح های کلی اندام های داخلی فسیل شده "چیپیونایکس" را آشکار کند. روبن فهمید که موقعیت روده بزرگ و کبد چیپیونایکس شبیه به کروکودیل های امروزی بوده است (که خون سردند) و بعید است که از پرندگان باشد (که خون گرمند). موقعیت کبد همچنین اطلاعاتی درباره شش ها می دهد.

چیپیونایکس شاید شش هایی به سبک خزندگان داشته است (و شش های کارا و مؤثر پرندگان را نداشته است). با این که نظر روبن قاطع نیست اما به نظر می رسد که چیپیونایکس که تروپود کوچکی بوده خونسرد بوده است.

پیدا شدن یک قلب فسیل شده دایناسور

 اخیراً یک قلب فسیل شده دایناسور کشف شده. این پمپ چهار حفره ای قوی متعلق به تسلوسوروس، یک اورنیتوپود (گیاهخوار) آخر دوره تراسیک است. این قلب 66 میلیون ساله اخیراً تجزیه و تحلیل شده. قلب این حیوان احتمالاً چهار حفره و یک شاهرگ تک داشته که کاملاً از خزندگان موجود متفاوت است، اما شبیه به جانوران خونگرم جدید است.

در حقیقت کشف قلب چهار حفره ای این گمان را مطرح می کند که نه تنها تسلوسوروس ممکن است خون گرم بوده باشد بلکه بسیاری از دایناسورهای دیگر هم ممکن است خونگرم بوده باشند. به این ترتیب شواهدی از گونه های خون گرم هم در اورنیتیشیا و هم در سوریشیا (دو گروه اصلی دایناسورها که در ابتدای عهد مزوزوئیک منشعب شدند) در دست است. تسلوسوروس یک اورنیتیشیا بود: پرندگان که خونگرم هستند از سوروشین ها هستند.

 ابزار تنظیم گرما: به نظر می رسد که بعضی از دایناسورها ساختمان های تنظیم گرما در بدنشان داشته اند. برای مثال اسپینوسوروس و آئوراسوروس بادبان های بزرگی روی پشتشان داشتند و استجوسوروس صفحات بی شماری داشته است. این ابزار شاید برای جمع آوری و انتشار گرما مورد استفاده قرار می گرفته اند. گمان می‌رود که آنها به این ساختمان ها نیاز داشتند تا گرمای بدنشان را تنظیم کنند و این که آنها خونسرد بودند.

به هرحال با علم امروزی پاسخ دادن به این سؤال که آیا دایناسورها خونسرد بودند یا خونگرم سخت است. ولی افراد زیادی درباره آن کار می کنند و شاید ما به زودی نتیجه کار آنها را ببینیم.

    هیچ نظری تا کنون برای این مطلب ارسال نشده است، اولین نفر باشید...