کشف ‌آب در ‌مریخ‌ خوشبختی بزرگی است‌

نوشته شده توسط:کیوان فیض مرندی | ۰ دیدگاه

گفتگوی اختصاصی با پروفسور مایکل دریک، دومین دانشمند ماموریت فنیکس

 

مریخ‌نشین فنیکس این روزها به خبرسازترین فناوری بشر در خارج از مرزهای فضا تبدیل شده است. این کاوشگر از وقتی در قطب شمال این سیاره فرود آمده، هر لحظه با کشفیات، خبرها و حوادث جالب خود، توجه هزاران دانشمند و صدها هزار علاقه‌مند را در سراسر جهان به خود جلب کرده است.

از این رو با توجه به حساسیت موضوع، در گفتگویی اختصاصی با پروفسور مایکل دریک، رئیس دپارتمان و آزمایشگاه نجوم و ماه دانشگاه آریزونا که ماموریت فنیکس مستقیم تحت نظارت آن انجام می‌شود شما علاقه‌مندان را در جریان تازه‌ترین وضعیت و خبرهای مربوط به این ماموریت قرار داده است.

به نظر می‌رسد ماموریت فنیکس شیرین‌تر و راحت‌تر از تصورات قبلی شما و دیگر دانشمندان این ماموریت بوده است؟

تا حدی بله و تا حدودی هم نه. این ماموریت و نتایجی که برای بشریت به دنبال خواهد داشت، هم‌اکنون به عنوان مهم‌ترین مشغله ذهنی من و صدها دانشمند و محقق مرتبط با طرح درآمده است. گرچه طی روزهای اخیر و به واسطه بروز مشکلاتی درخصوص کوره حرارتی مریخ‌نشین و چگونگی انجام آزمایش‌های به رغم چسبندگی ورای تصوراتمان روی داده است، اما به دلیل برنامه‌ریزی‌های در سطح بالای فنیکس و فرمان‌پذیری خوبی که داشته است، لحظات دلهره‌آور را فراموش کرده‌ایم.

درباره مشکل کوره حرارتی فنیکس توضیح بیشتری دهید.

ببینید این کوره حرارتی درحقیقت قلب مریخ‌نشین فنیکس به حساب می‌آید، حداقل برای ما. نمونه‌برداری‌های صورت گرفته چه از آب یا از خاک سطح این سیاره، در این کوره مورد بررسی قرار می‌گیرد، اما در یکی از مواردی که بازوی رباتیکی در حال تخلیه محموله حاوی نمونه‌ها بود، نمونه خاک از بازو جدا نمی‌شد. با این حال از تکانش فنیکس برای این جداسازی استفاده کردیم و صدالبته خوشبختانه هیچ گونه مشکل خاصی برای سیستم‌های الکترونیکی آن به وجود نیامده است.

آیا تا به این مرحله، از پیشرفت و فرمان‌پذیری فنیکس رضایت کامل داشته‌اید؟

موضوعی که نباید فراموش کرد نگاه ویژه بشر درخصوص این سیاره مرموز است. چرا هیچ‌گاه بشر و چشم تیزبین آن به سیارات و دیگر اجرام آسمانی تا این حد کنجکاوانه خیره نشده است؟! در این صورت بدیهی است که هر گونه فاش‌سازی حقایق درخصوص آن لذتبخش و امیدوارکننده خواهد بود.

شاید این امکان وجود داشت که بتوانیم تحقیقات گسترده‌تر و پیچیده‌تری روی مریخ داشته باشیم، اما فکر می‌کنم با فناوری‌هایی که هم‌اکنون در اختیار داریم، در اوج هستیم. ترجیح می‌دهم در جواب شما این جمله را بگویم: بسیار خوشبخت و خوشحال هستیم که در مریخ نمونه‌هایی از آب و یخ پیدا کرده‌ایم.

مهم‌ترین برنامه‌ای که درخصوص فنیکس در روزهای آینده دارید چیست؟

به این نتیجه رسیده‌ایم که فاصله زمانی نمونه‌برداری از سطوح مورد نظر در مریخ و انتقال آنها به درون مریخ‌نشین و کوره حرارتی آن را به حداقل برسانیم. باور ما این است که با کوتاه‌تر کردن این فاصله زمانی، بررسی‌های قابل اعتمادتر و امیدوارکننده‌ای روی نمونه‌ها خواهیم داشت. نباید فراموش کنیم که محیط مریخ سخت است و می‌تواند بر نمونه‌برداری‌ها تاثیرگذار باشد.

آیا در ناسا و تیم دانشمندان این پروژه، درخصوص تمدید ماموریت توافق نظر کامل وجود داشته است؟

بهتر است به این نکته کمی از پیشتر نگاه کنیم. از وقتی این ماموریت در چندین سال پیش تعریف شد، تمامی جوانب آن ازجمله زمان پرتاب و مدت زمان کل ماموریت نیز محاسبه و تعریف شد. با این حال بسیاری از دانشمندان و آنها که در متن این ماموریت قرار داشته‌اند، درخصوص آنچه اساسا با استفاده از فنیکس به دنبال آن بوده‌اند، تردیدهای نسبی داشته‌اند.

اکنون که شواهد قطعی درخصوص وجود آب و یخ در مریخ پیدا شده، ماموریت فنیکس پررنگ‌تر از هر زمان دیگری در ذهن دانشمندان طرح و از جمله مقامات ناسا نقش بسته است. براساس محاسبات دقیقی که درباره ارتفاع خورشید نسبت به افق مریخ و زاویه رسیدن پرتوهای خورشیدی به محلی که فنیکس در آن فرود آمده داشته‌ایم، نسبت به فعال بودن آن در چند هفته آتی بسیار امیدواریم؛ البته این فعالیت و کیفیت نسبی آن به متغیرهای زیادی ازجمله تابش خورشید و محیط خشن قطب شمال مریخ بستگی دارد.

با این حال نباید حتی کوچک‌ترین مقایسه‌ای نیز میان این مریخ‌نشین و 2 مریخ نورد روح و فرصت داشته باشیم! اضافه‌کاری این دو مریخ‌نورد در تاریخ منحصربه‌فرد باقی خواهد ماند.

پس بودجه تعیین شده برای ماموریت و هزینه‌های اضافی آن که احتمالا قابل توجه نیز خواهند بود را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اگر دقت کرده باشید من گفتم که در مریخ آب و یخ پیدا کرده‌ایم. بدون تردید این یافته می‌تواند توجیهی قاطع برای هرگونه اختصاص دادن بودجه اضافی برای ماموریت باشد. گرچه هزینه‌های تعریف شده برای ماموریت از مدت‌ها پیش مشخص بوده است، اما ناسا و دیگر نهادهای مرتبط با طرح برای موفقیت کامل آن و به دست آوردن یافته‌هایی فراتر از انتظارات قبلی از صرف هزینه‌های قابل توجه اضافی دریغ نمی‌کنند، حال اگر این مبالغ به میلیون‌ها دلار نیز برسد.

طی روزهای آینده انتظار دریافت چه خبرهای تازه‌ای از فنیکس دارید؟

فنیکس در روزهای اخیر و بخصوص از وقتی ثبات بیشتری پیدا کرده همواره برای ما خبرساز بوده است. بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در ساعت‌های آینده باید حفاری‌ها و در نتیجه نمونه‌برداری‌های جدیدتری در سطح مریخ صورت گیرد و مطمئن هستم با یافته‌های جذاب‌تری روبه‌رو خواهیم شد (این گفتگو در حالی انجام شده است که تنها ساعاتی پس از آن فنیکس موفق به شناسایی آلودگی‌های رسوبی در سطح مریخ شده که احتمالا مقدمه‌ای بر احتمال کشف حیات قبلی در این سیاره مرموز است).

با توجه به موفقیت قابل توجهی که ماموریت فنیکس به همراه داشته است، آیا از هم اکنون به فکر انجام ماموریت‌های تکمیلی برای این مریخ‌نشین هستید؟

ناسا توجه و تمرکز جدی روی مریخ دارد. در حالی که طی ماه‌های گذشته فنیکس در صدر اخبار مربوط به اکتشافات مریخی بوده است، اما در همین لحظات که با هم در حال گفتگو هستیم، مقدمات آغاز ماموریت دیگری به سوی این سیاره موسوم به MSL در حال انجام است.

این کاوشگر برخلاف فنیکس متحرک بوده و در حقیقت تکمیل‌کننده اکتشافات این مریخ نشین خواهد بود. شاید جالب باشد بدانید تحقیقات روی MSL از مدت‌ها پیش از فنیکس آغاز شده و این خود گویای آن است که MSL از جهات گوناگون گسترده و پرهزینه خواهد بود.

گرچه فنیکس نه برای کشف علائم حیات، بلکه با هدف کشف ردپایی از ارگانیسم‌ها راهی مریخ شده است، با این حال اکنون و بر اساس یافته‌های آن دید شما و دیگر دانشمندان ناسا نسبت به مریخ و حیات گذشته آن چیست؟

در یک موضوع نباید شکی داشته باشید. مریخ آنقدر مملو از رموز است که نباید در صورت مواجه شدن با موانع یا یافته‌هایی خلاف تصوراتمان ناامید شویم. اکنون که در سطح این سیاره ردپای آب و یخ پیدا کرده‌ایم پس باید این جرات علمی را به خود بدهیم و انتظارت بیشتری درخصوص یافتن ردپاهایی از حیات احتمالی در گذشته آن مطرح کنیم.

    هیچ نظری تا کنون برای این مطلب ارسال نشده است، اولین نفر باشید...