آیا معجزه با قانون علیت منافات دارد؟

نوشته شده توسط:کیوان فیض مرندی در سایه روشن » زنده شدن | ۰۵ فروردین ۱۳۹۴ - ۲۳:۳۲ | ۰ دیدگاه

افرادی خیال می کنند که آوردن معجزه عقلا امکان ندارد، چون ناقض قانون علیت است، یعنی ما مخیر هستیم بین نفی قانون علیت و پذیرفتن معجزه و یا نفی معجزه و پذیرفتن قانون علیت و امر دایر بین این دو کار است. اینها می گویند اگر ما قانون علیت را بپذیریم معنایش صدور هر معلولی از علت خاص خودش می باشد. حرارت از آتش صادر می شود، از این جهت معنی ندارد بگوئیم حرارت از یخ تولید می گردد. همین طور روئیدن گیاه پیدایش حیات، زنده شدن انسان، مردن و مریض شدن و شفا یافتن او همه اینها معلولاتی است که علل خاصی دارند، اگر چیزی برخلاف این جریان علّی و معلولی صورت گیرد معنایش نپذیرفتن قانون علیت می باشد.

در این جا جوابهای ساده ای داده شده که قابل طرح کردن نیست، یکی همان قول به استثنا است که در زیر آمده است.

عده ای می گویند معجزه استثنا در قانون علیت است، در تمام موارد قانون علیت حاکم است جز در موارد نادر که یکی از آنها معجزه می باشد. قانون کلی علیت در مورد معجزه استثنا خورده و نقض شده. این کلام تمام نیست، زیرا که قانون علیت یک قانون عقلی است و استثنا بردار نیست.

پس تقریر اشکال این است که این طور که شما معجزه را تبیین کردید باید قانون علیت نقض شود و نقض قانون علیت مساوی است با عدم اعتبارش. اگر یک جا استثنا پیدا کرد معلوم می شود، علّت و معلولی در کار نیست.

در جواب از سؤال می گوییم قانون علیت به قوّت خود باقی است و استثنا بردار نیست و معجزه هم واقعیتی است که هیچ گونه منافاتی با قانون علیت ندارد.

هر معلولی علتی می خواهد که قدر متیقن آن علت فاعلی است و این قانون به هیچ وجه قابل نقض نیست، یک معنی بدیهی است که اگر چیزی وجودش از خودش نیست ناچار از غیر است. آن غیر باید وجود به این افاضه نماید. ولی این معنایش آن نیست که معلولها همیشه از عوامل عادی شناخته شده، صادر می شوند، بلکه این قانون همین اندازه اقتضا می کند که ما برای هر معلولی، عللی قائل شویم و از همین راه است که ما از وجود کل جهان به وجود خدا پی می بریم، علیت خدا برای این است که جهان معلول است. وجودش فقیر است و بدون علت نمی شود ـ اگر ما پذیرفتیم که بهبود یافتن مریض همیشه از راه خوردن دارو حاصل نمی شود. بلکه راه دیگری هم هست، این نقض قانون علیت نیست و بدل شدن یک جسم بی جان مثل عصای حضرت موسی به یک جسم جاندار یک راه طبیعی دارد و آن این است که باید حیوان آن را بخورد و در بدن حیوان هضم شود و به صورت نطفه یا تخم در آید و سپس به موجود جانداری تبدیل شود و یا تبدیل به خاک شده و بعد از مدتی به صورت علف غذای حیوانی شده به جاندار تبدیل شود. حال اگر راه دیگری هم باشد که با پیمودن آن ممکن است موجود بی جان تبدیل به جاندار شود، در این صورت قانون علیت ما نقض نشده بلکه علت جدیدی کشف شده است.

وقتی که می گوییم پیامبری مرده ای را زنده کرد. یعنی خدا یک قدرتی به او داده بود که به اذن او این قدرت را به کار گرفت. این قدرت علت بود، زیرا در پیدایش یک پدیده ای در زنده شدن مرده ای و در شفا یافتن مریضی، مؤثر بود. کار پیامبر به کار گرفتن یک قوة نفسانی است که خداوند متعال به او مرحمت کرده است ولی قابل تعلیم و تعلیم نیست ودیگران نمی توانند به آن دست یابند، ولی به هر حال علت است. پس حاصل جواب این شد که پذیرفتن معجزه ناقض بودن قانون علیت نیست، بلکه پذیرفتن علتی است برای پدید آمدن امری، اما، نه از سنخ علل مادی، بلکه علتی است معنوی که به موهبت پروردگار متعال در نفس پیامبر تحقق پیدا می کند و قابل تعلیم و تعلم هم نیست.[1]

اگر مرده ای به طور اعجاز زنده می شود، آن هم حساب و قانونی دارد. اگر فرزندی همچون حضرت عیسی بن مریم ـ علیه السلام ـ بدون پدر متولد می شود، برخلاف سنت الهی و قانون آفرینش نیست، اشکال کار این است که بشر تمام سنت ها و قوانین حاکم بر جهان هستی را نمی شناسد. در بسیاری از موارد، آن چه را که به عنوان قانون و سنت الهی می شناسد قشر قانون است، نه قانون واقعی. مثلاً ما خیال می کنیم متولد شدن انسان زنده همواره متوقف بر ازدواج دو نفر می باشد، درحالی که این هم قشر سنت است، نه خود سنت. آفرینش حضرت عیسی بدون پدر قشر سنت را برهم زده است؛ نه خود آن را. این که قانون و مقررات نظام عالم آفرینش تخلف ناپذیر است سخنی است و این که آیا قوانینی که ما شناخته ایم، قانون های واقعی جهان است یا قشری از قانون سخنی دیگر است. معنای معجزه بی قانون بودن نیست. وقتی با اراده پیغمبر و یا امامی کار خارق العاده ای صورت می گیرد، شرایط عوض می شود یعنی یک روح پاک و نیرومند متصل به قدرت لایزال الهی شرایط را تغییر می دهد و قانون دیگری حکمفرما می شود، ممکن است از وسائل عادی و راه های شناخته شده نباشد که در معجزه حتما این گونه است.[2]

استاد علامه طباطبایی می فرمایند: قرآن قانون علیت عامه را تصدیق می نماید و بعد از بحث مفصل می فرمایند: اصل معجزات از اموری است که حتما جریان عادی طبیعت هم آن را انکار نمی کند، مثلاً زنده شدن مرده یا تبدیل صورت به صورت دیگر و تبدیل راحتی به بلا و بلا به راحتی، که مرتباً در عالم طبیعت صورت می گیرد، فرقی که میان معجزه و وضع عادی طبیعت وجود دارد، امور عادی معلول اسباب مخصوص و در شرایط خاصی صورت می گیرد، ولی در معجزه اسباب عادی دیده نمی شود، مثلاً از نظر جریان طبیعی مانعی ندارد که عصا تبدیل به اژدها شود، ولی نیاز به سلسله طولانی از علل دارد و به تدریج صورت می گیرد، ولی در معجزه آنی و نوری است و توسط علل غیبی به وجود می آید و خواست خداوند تمام آن علتها را را در آن واحد به کار می اندازد.[3]

از مطالبی که از أعلام فن و بزرگان نقل شد به این نتیجه می رسیم که معجزه با قانون علیت منافات ندارد، چون ما تمام سنت ها و قوانین حاکم بر جهان هستی را نمی شناسیم و تنها سر و کار ما با قوانین عادی جهان و اموری که قابل تجربه اند می باشد، خیال می کنیم در معجزه قانون علیت نقض شده، در صورتی که در معجزه شرایط عوض می شود و قانون دیگری حاکم می گردد.

وقتی می خواهد معجزه ای صورت گیرد آن شیء طبیعی که وسیله معجزه است قیافه ماورای طبیعی خود را نشان می دهد، مثال عصای حضرت موسی که در این روی طبیعت همان چوب خشک است ولی در آن رویه ماورای طبیعی اش اژدها است بیننده صورت ماورای این عالم را مشاهده می نماید.[4]

-------------

[1]. مصباح یزدی، محمدتقی، معارف قرآن راه و راهنماشناسی، قم، انتشارات آموزشی امام خمینی، چاپ دوم، ج4، ص62ـ63؛ طباطبایی، سید محمد حسین، بررسی های اسلامی، ص273، مقاله ای در معجزه.

[2] . مطهری، مرتضی، عدل الهی، تهران، انتشارات حسینیه ارشاد، 1349ش، ص62؛ مطهری، نبوت، مباحث انجمن اسلامی پزشکان، قم، انتشارات صدرا، 1380ش.

[3] . طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه آیت الله مکارم شیرازی، ج1، ص92؛ جوادی آملی، عبدالله، قرآن در قرآن (تفسیر موضوعی)، قم، نشر اسراء، چاپ دوم، 1378ش، ص91.

[4] . جعفری، محمد تقی، شرح مثنوی، تهران، شرکت سهامی انتشار، ج10، ص135.

    هیچ نظری تا کنون برای این مطلب ارسال نشده است، اولین نفر باشید...
موضوعات
دانلود جدید ترین فیلم های ایرانی
دانلود گشت ارشاد ۲
دانلود گشت ارشاد ۲
دانلود فیلم سلام بمبئی
دانلود فیلم سلام بمبئی
دانلود فیلم خوب بد جلف
دانلود فیلم خوب بد جلف
دانلود فیلم لاک قرمز
دانلود فیلم لاک قرمز
لیست دانلود
آخرین مطالب
متن خبری

لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است. چاپگرها و متون بلکه روزنامه و مجله در ستون و سطرآنچنان که لازم است و برای شرایط فعلی تکنولوژی مورد نیاز و کاربردهای متنوع با هدف بهبود ابزارهای کاربردی می باشد.

ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
با ما در شبکه های اجتماعی همراه باشید:

© تمامی حقوق برای کانی وب محفوظ است.

قدرت گرفته از کانی وب