رویااز ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

نوشته شده توسط:کیوان فیض مرندی در سایه روشن » رویا | ۰۳ فروردین ۱۳۹۴ - ۲۱:۲۱ | ۰ دیدگاه

رویا تجربه افکار، تصاویر یا احساساتی است که هنگام خواب (خصوصاً در خواب‌های همراه با حرکات سریع چشم) انجام می‌پذیرد. رویا ممکن است شامل اتفاقات عادی و روزمره و یا عجیب و غریب بشود. انسان‌ها بصورت تاریخی همواره اهمیت زیادی برای رویا قائل بوده به طرق مختلف به آن نگریسته‌اند. به عنوان مثال گروهی آن را پنجره‌ای به سمت مقدسات، گذشته، آینده و یا دنیای مردگان در نظر گرفته‌اند. برخی جوابهای خلاقانه‌ای برای سؤالات فکری یا عاطفی خویش در رویاها یافته‌اند، و هنرمندانی ایده‌های هنری نوینی از خواب اتخاذ کرده‌اند. معروف‌ترین نظریه روانشناسی در مورد اهمیت رویاها متعلق زیگموند فروید می‌باشد. فروید عقیده داشت که خواب از آن جهت حائز اهمیت می‌باشد که امیال سرکوب شده‌ای که خودآگاه از آنها مطلع نیست عموماً به اشکال نمادینی در خواب ظاهر می‌شوند.[۱] نظریه دیگر متعلق به یونگ بوده که خواب را افشاگر ذهن ناخودآگاه می‌دید. به عقیده یونگ خواب حوادث آینده را پیشبینی کرده، و به نکاتی در شخصیت خواب بیننده که شخص از آنها غافل شده‌است اشاره می‌کند. نظریه‌ای دیگر خواب را بر اساس بارهای الکتریکی ای که محرک بخش‌های مربوط به حافظه مغز هستند توضیح می‌دهد.[۲]

مطالعات مربوط به واسط مغز و رایانه (که بر پایه اندازگیری الکتریکی فعالیت‌های مغزی استوار هستند) نشان داده‌اند که نوزادان پنجاه درصد خواب را در وضعیت خواب رم (انگلیسی: REM مخفف Rapid Eye Movement به معنی «حرکت سریع چشم») می‌گذرانند. این زمان با افزایش سن کم شده چنانچه بالغان جوان در هر هشت ساعت خواب بین ۱٫۵ تا ۲ ساعت رویا می‌بینند. در هنگام خواب دیدن ضربان قلب و فشار خون افزایش یافته، و نفس خواب بیننده سریعتر می‌شود، در حالی که بدن حرکتی نمی‌کند. محروم کردن افراد از خواب-رویا دیدن باعث کاهش سطح مهارت‌های آنها شده و آنها را زودرنج می‌کند. [۲]

 

منابع برای نظریه پردازی در مورد رویاها

نظریه پردازی در مورد رویاها نیازمند جمع آوری داده‌ها و تحلیل آنها می‌باشد. از آنجایی که مشاهده مستقیم رویاهای افراد مختلف ناممکن می‌باشد، رویاها باید از بخش قابل مشاهده رفتاری انسان‌ها استنتاج شوند. اما اینگونه روش‌های جمع آوری داده و اهدافی که این روش‌ها دنبال می‌کنند، خود بر روی نتایجی که نهایتاً گرفته می‌شوند تأثیر می‌گذارند. گزارش‌هایی که از خواب افراد در محیط خانه جمع می‌شوند با آنهایی که در آزمایشگاه جمع آوری می‌شوند تفاوت‌هایی می‌دارد (عموماً خواب‌هایی که در خانه دیده می‌شود ماهیت احساسی و جنسی بیشتری دارند). افراد بندرت بصورت فوری ذکر می‌کنند که خوابشان را رنگی دیده‌اند، اما پس از پرسیدن سؤالات دقیق عموماً وجود رنگ‌ها را در خوابشان ذکر می‌کنند. زمان خواب روی آن تأثیر می‌گذارد، مثلا خواب‌های صبح عموماً غنی تر و پیچیده تر از خواب‌های اول شب است. همچنین آنچه که شخص پس از بیداری از خوابش به یاد می‌آورد، با آنچه پس از گذشت مدتی زمان در وضعیت بیداری به یاد می‌آورد متفاوت است. خواب‌های افراد مختلف دارای ویژگی‌های منحصر به فرد می‌باشد. [۳]

 

ویژگی‌های گزارش‌های خواب

تخمین خواب بیننده از مدت زمانی که خواب آنها طول کشیده از خوابی تا خواب دیگر می‌تواند بسیار متفاوت می‌باشد. از این مشاهده می‌توان نتیجه گرفت که طول زمانی واقعی خواب نیز ممکن است از خوابی تا خواب دیگر بسیار متفاوت باشد. هنگامی که از افراد در آزمایشگاه سؤال شد که فوراً خواب خود را توضیح دهند، عموماً طول آنها بسیار کوتاه می‌باشد: ۹۰ درصد خواب‌ها طولشان از ۱۵۰ کلمه کمتر بوده و طولانی‌ترین خواب‌ها از ۱۰۰۰ کلمه نیز میگذشت. هنگامی که سؤالات بیشتری از آنها پرسیده شده، گزارش خواب آنها طولانی تر شده چنانچه یک سوم خواب‌ها از ۳۰۰ کلمه رد می‌شدند.[۳]

رویاها عموماً خودمدار بوده و خود شخص یک بازیگر در خواب می‌باشد. به ندرت دنیای خواب بدون جمعیت و خالی می‌باشد. به صورت تقریبی دو سوم افرادی که در خواب ظاهر می‌شوند افرادی هستند که شخص می‌شناسد. عموماً این افراد آشنایان نزدیک بوده و افراد خانواده در یک پنجم خواب‌ها حضور دارند. بتصویر کشیدن عجیب و غریب عجیب افراد در خواب نادر می‌باشد.[۳]

گزارش‌های رویا عموماً تصویری می‌باشد. در زمان‌هایی که خواب تصویری نیست شخص رویا بیننده ممکن است آن را به فکر کردن در حال خواب توصیف کند تا به رویا دیدن. اگر چه اکثر خواب‌ها حاوی ویژگی‌های صوتی می‌باشند، ولی عموماً اینگونه ویژگی‌ها در خواب برجسته نیستند. وجود ابعاد احساسی در خواب‌های معمول است. در خواب‌های خیلی احساسی، ترس، نگرانی و پس از آن خشم بیشترین تکرر را دارند. احساسات مسرت آمیز از میان بقیه احساسات دوستانه بیشتر اتفاق می‌افتد. در بین افرادی که در آزمایشگاه روی آنها آزمایش صورت گرفته خواب‌های با غلظت جنسی بالا نادر می‌باشند.[۳]

 

منشأ رویا

رابرتو کاساتی*[۴] معتقد است که محتویات رویاها اکثراً ساخته و پرداخته ذهن هستند، زیرا: گاهی اوقات رویاها تحت تأثیر شرایط محیط خارجی قرار می‌گیرند، ولی در این حال بین آنچه در رویاها اتفاق می‌افتد و وضعیت دنیای فیزیکی خارج توافق نظاممندی وجود ندارد. بعلاوه تحریکات خارجی مانند صدای زنگ ساعت نیز ممکن است وارد خواب اشخاص بشود. همچنین آزمایش‌ها نشان داده‌است که ارتباطی میان خواب دیدن و فعالیت شدید مغز، حرکت نکردن ماهیچه‌ها، و در برخی حیوانات حرکت سریع چشم وجود دارد. اگر اشخاص را در این وضعیت مغزی از خواب بیدار کنیم به سادگی و به شفافی رویای در حال دیدن خود را به یاد می‌آورند.[۵]

 

مشخصات نظریه فیزیولوژی

هر نظریه فیزیولوژی از رویا باید پنج مشخصه زیر را توضیح دهد:[۶]

تصورات زنده و روشن (خصوصاً تصاویر و حرکات) ظاهر شده در رویا

عواطف و احساسات شدید، خصوصاً ترس، شادی و خشم

پذیرش و واقعی پنداشتن رویا توسط شخص خواب بیننده، چنانچه گویی اتفاقات واقعاً در بیداری می‌افتند.

قطعه قطعه بودن خواب و عدم خودسازگاری آن از نظر زمان‌ها، شخصیت‌ها، مکان‌هایی که وقایع در آنها اتفاق می‌افتند.

فراموشی اکثر این خواب‌ها علیرغم شدت زیاد این واقعیت مجازی. عموماً یاد آوری خواب کار سختی است مگر اینکه شخص در وضعیت رم (REM) از خواب برخیزد که حتی در همین حالات نیز قسمت زیادی از آنچه اتفاق افتاده قابل بازیابی از حافظه نیست.

این پنج مشخصه با آنچه در en:Delirium - که به دلیل صدمه فیزیکی به مغز اتفاق می‌افتاد - مشاهده می‌شود قرابت داشته و ممکن است بین این دو ارتباطی باشد.[۶]

 

امواج مغزی اندازگیری شده توسط EEG در وضعیت رم

 

فرضیات

اولین فرضیه رویا توسط ویلهلم وندت و در اواسط قرن نونزدهم پیشنهاد شد اگر چه پیش از وندت برخی از متفکران عصر روشنگری رویا را به فعالیت مغزی نسبت داده بودند، ولی این دیدگاه‌ها به دست فراموشی سپرده شده بود و بصورت جدی دنبال نشده بود. بر اساس فرضیه وندت در هنگام دیدن رویا، برخی از فعالیت‌ها مغزی مانند تصویر سازی و عاطفه تشدید شده ولی برخی دیگر مانند حافظه و خودآگاهی از کار می‌افتند). پس از او فروید نظرات وندت را ادامه داد، ولی بزودی بدلیل موجود نبودن داده‌ها و اندازگیری نظرش را تغییر داده تفسیری روانشناسانه از رویا ارائه داد که رویا حاصل سرکوب شدن امیال درونی ناخود آگاه توصیف می‌کند.[۶]

 

در مذاهب

سنت یهودی

خواب یعقوب در عهد قدیم که در آن نردبانی از فرشتگان را مشاهده کرد.

 

در عهد عتیق، رویا به عنوان کانالی ارتباطی از دنیای ماورای طبیعت به دنیای انسانی در نظر گرفته شده که از طریق آن وحی یا بصیرت‌های پیامبرانه به انسان‌ها منتقل می‌شود (مثلا سفر پیدایش فصل ۱۵ آیه ۱، اشعیا فصل ۲۹ آیه ۷، ایوب فصل ۳۳، آیات ۱۴-۱۶ را ببینید). رویا وسیله انتقال وحی به اکثر پیامبران بیان شده، ولی موسی تنها پیامبری معرفی شده که خداوند چهره به چهره با او صحبت نمود (سفر اعداد فصل ۱۲ آیه ۶ تا ۸ را ببینید). یوسف و دانیال دو مفسر برجسته رویا هستند که این قابلیت خود را هدیه‌ای از جانب خداوند می‌دانستند. تمامی رویاهای عهد عتیق بدون استثنا به وقایع آینده اشاره داشته، یا هشداری نسبت به وقوع حادثه‌ای می‌دهند. رویاها اکثراً نمادین بوده و نیاز به تعبیر دارند، چنانچه بجز موارد اندکی معنی رویا برای شخصی که آن را دیده واضح نیست. کتب متأخرتر عهد عتیق دیدگاه اشکال گیرانه تری نسبت به رویا دارند (اشعیا فصل ۲۹ آیه ۸، ایوب فصل ۲۰ آیه ۸، جامعه فصل ۵ آیه ۶). کتب اپوکریفا متعلق به آن زمان نیز بیانگر رواج دیدگاه‌های اشکال گیرانه نسبت به رویاها بوده (کتاب حکمت یشوع بن سیراخ فصل ۳۴ آیات ۱ تا ۷ را ببینید) و کابوس‌ها پریشانی‌هایی به حساب می‌آمدند که اشرار به آن دچار می‌شوند. علمای یهودی دیدگاه‌های مختلف و ناسازگاری نسبت به رویا بیان کرده‌اند: از طرفی رویاها بی اثر خوانده شده‌اند[۷]، یا بازتاب دهنده تفکرات شخصی که خواب دیده بوده [۸]، یا اینکه الزاماً شامل مقداری یاوه و پرت و پلا هستند [۹] یا اینکه «خوابی که تفسیر نشده مانند نامه‌ای که خوانده نشده» که هیچگاه غیر ممکن را نشان نمی‌دهد و همیشه تا حدی بر آورده می‌شود. از طرف دیگر، برخی خواب‌ها را بسیار جدی میگیرفتند، چنانچه اگر کسی در خواب عهدی یا طرد کردنی کسی را می‌دید، خواب حکم اجرایی داشت و فقط توسط مجمع ده نفره می‌توانست از باطل شود.[۱۰]

تلمود معانی نمادینی برای تفسیر خواب بیان کرده که برخی از آنها به شرح زیر است: خروس جوان نشانه بدنیا آمدن پسر بوده، ورود به استخر نشانه رییس مدرسه مذهبی شدن؛ اسب سفیدی که ایستاده یا چهار نعل می‌رود نشانه فال نیک بوده، ولی اسب سرخی که چهار نعل می‌رود نه؛ تمامی حیوانات بجز فیل، میمون یا جوجه تیغی نشان خوبی می‌باشند. در سنت یهودی، راه‌هایی جهت تبدیل رویای ترسناک به رویای نیک نیز پیشنهاد شده‌است که شامل خواندن آیات خاصی از کتاب مقدس (مانند غزلهای سلیمان فصل ۳ آیه ۷ و ۸)، صدقه دادن، یا روزه گرفتن می‌باشد. نام این روزه خاص ta'anit ḥalom [۱۱] بوده که حتی در روز سبت (شنبه)، روش هشانا یا یوم‌کیپور ممکن است گرفته شود.[۱۰]

 

سنت اسلامی

در قرآن [ویرایش]چهار کلمه مختلف در قرآن به معنای رویا به کار رفته‌اند. سه کلمه اول که در معنی رویای خوب عبارتند از:[۱۲]

 

کلمه = رویا؛ میزان تکرار = ۶ (سوره یوسف آیات ۵، ۴۳ و ۱۰۰؛ سوره اسرا آیه ۶۰؛ سوره صافات آیه ۱۰۵؛ سوره فتح آیه ۲۷)

کلمه = منام؛ میزان تکرار = ۴ که دو بارش به معنی خواب است (سوره روم آیه ۲۳؛ سوره زمر آیه ۴۲) و دو بارش به معنی رویا (سوره انفال آیه ۴۳، سوره صافات آیه ۱۰۲)

کلمه = بشرا؛ به معنی خبر خوب است، «رویا» یکی از تفاسیر «بشرا» در سوره یونس آیه ۶۴ می‌باشد.

کلمه‌ای که قرآن در معنی رویای بد به کار می‌برد:[۱۲]

 

کلمه = حلم؛ میزان تکرار = ۲ (در عبارت أَضغَث أَحْلَمِ (به معنی خواب‌های مشوش) در سوره انبیاء آیه ۵؛ سوره یوسف آیه ۴۴)

تفسیر رازی رویاهای قرآن را به سه دسته تقسیم می‌کند: (۱) آنهایی که پیام یا توصیفی که در رویا آمده به واقعیت تبدیل می‌شود (مانند خواب محمد در حدیبیه که فتح مکه را پیشگویی می‌کرد)؛ (۲) رویاهایی که پیام رویا در جهت بر عکس برآورده می‌شود (مانند خواب ابراهیم که مضمونش قربانی کردن پسرش بود)؛ (۳) رویاهایی که نیاز به مفسر دارند (مانند چهار خواب ذکر شده در سوره یوسف).[۱۲][۱۳]

 

مسائل فلسفی مربوطه [ویرایش]شباهت‌های بین مشاهده رویا و مشاهده واقعیت این سؤال را بر می‌انگیزد که چگونه می‌توان بین بین این دو تفاوت قائل شد. برتراند راسل معتقد بود که «واضحاً امکان دارد که آنچه ما تجربه زندگی در بیداری میخوانیم تنها یک کابوس مداوم و غیر معمول باشد»، و اینکه «من فکر نمی‌کنم که در حال حاضر در حال خواب دیدن هستم، ولی آن را نمی‌توانم اثبات کنم.» فیلم‌های پرفروشی در هالیوود همانند سرآغاز نیز حول محور همین تفکرات می‌چرخند.

 

فلاسفه عموماً شفافیت و پیوستگی تجربه بیداری در مقایسه با تجربه رویا را تفاوتی کلیدی در نظر می‌گیرند. بگفته رنه دکارت «حافظه هیچگاه نمی‌تواند خواب‌های ما را به یکدیگر یا به کل مسیر زندگی ما مربوط کند، در حالی که وقایعی که در حال بیداری برای ما اتفاق می‌افتند دارای اتحاد می‌باشند.» راسل نیز تجربه بیداری را یکنواخت دانسته ولی رویا را بسیار نامنظم می‌دید.[۳]

 

ماهیت رویا موضوع جنجال برانگیزی بوده چنانچه برخی از فلاسفه اینکه رویا تجربه‌ای است که هنگام خواب رخ می‌دهد را زیر سؤال برده‌اند و استدلال می‌کنند که رویا را باید آنها را بر اساس آنچه ما هنگام بیداری «بیاد می‌آوریم» فهمید.[۵]

 

منابع

1-Britannica Concise Encyclopedia, dream

2- ۲٫۰ ۲٫۱ Columbia Encyclopedia, Dream

3- ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ «dream.» Encyclopædia Britannica. ۲۰۰۹

4-Roberto Casati

5- ۵٫۰ ۵٫۱ CASATI, ROBERTO (1998). Dreaming. In E. Craig (Ed.), Routledge Encyclopedia of Philosophy. London: Routledge. Retrieved March 15, 2009, from http://www.rep.routledge.com/article/V010

6- ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ Allan Hobson, the first article on Dreams, Encyclopedia of Physchology, Vol ۳, pp. ۷۸-۸۱

7-Git. ۵۲a; Hor. ۱۳b

8-Ber. ۵۵b

9-Ber. ۵۵a

10- ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ The New Encyclopedia of Judaism, Dreams, Geoffrey Wigoder, G.G. The Jerusalem Publishing House, Ltd.

11-Shab. ۱۱a, Ta'an. ۱۲b

12- ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ Kinberg, Leah. «Dreams and Sleep.» Encyclopaedia of the Quran.

13-Tafsīr Al-Rāzī, xxvi, 157

    هیچ نظری تا کنون برای این مطلب ارسال نشده است، اولین نفر باشید...
موضوعات
دانلود جدید ترین فیلم های ایرانی
دانلود گشت ارشاد ۲
دانلود گشت ارشاد ۲
دانلود فیلم سلام بمبئی
دانلود فیلم سلام بمبئی
دانلود فیلم خوب بد جلف
دانلود فیلم خوب بد جلف
دانلود فیلم لاک قرمز
دانلود فیلم لاک قرمز
لیست دانلود
آخرین مطالب
متن خبری

لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است. چاپگرها و متون بلکه روزنامه و مجله در ستون و سطرآنچنان که لازم است و برای شرایط فعلی تکنولوژی مورد نیاز و کاربردهای متنوع با هدف بهبود ابزارهای کاربردی می باشد.

ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
با ما در شبکه های اجتماعی همراه باشید:

© تمامی حقوق برای کانی وب محفوظ است.

قدرت گرفته از کانی وب