عوامل ژنتیکی مؤثر در مرگ سلول‌های پایه پس از تمایز سلول عصبی

نوشته شده توسط:کیوان فیض مرندی | ۰ دیدگاه

به همت پژوهشگران دانشگاه تربیت مدرس، عوامل ژنتیکی مؤثر بر مرگ سلول‌های پایه پس از تمایز سلول عصبی شناسایی شد.

دکتر محمد مهدی یعقوبی، نخستین دانش آموخته دکتری ژنتیک مولکولی کشور از دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگو با خبرنگار «پژوهشی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) درباره یافته‌های این طرح که در قالب رساله وی انجام شده است، اظهار داشت: تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که در هنگام تبدیل سلول‌های پایه به سلول‌های عصبی، چه در شرایط آزمایشگاه و چه در بدن موج زنده، سلول‌ها دچار مرگ می‌شوند که این امر با توجه به هدف پیوند که درمان ضایعات است نامطلوب می‌باشد. در این پروژه درصدد شناسایی ژن‌های مؤثر در مرگ سلولی بودیم.

وی خاطرنشان کرد: برخی از ژن‌ها به عنوان ژن مهار کننده مرگ و برخی به عنوان ژن القا کننده مرگ هستند که مطالعات نشان داد در هنگام تمایز سلول‌ها به سمت سلول‌های عصبی ژن مهار کننده مرگ نظیر سوروایوین غیر فعال شده و در مقابل ژن القاء کننده مرگ (گیرنده‌ای به نام P75) فعال می‌شود.

یعقوبی تصریح کرد: سلول‌های بنیادی به سلول‌هایی اطلاق می‌شود که پتانسیل تمایز و تبدیل به انواع سلول را دارند و در این طرح به نحوه تمایز سلولهای بنیادی استرومای مغز و استخوان پرداخته شد.

وی افزود: این سلول‌ها از نظر پتانسیل تمایز شباهت زیادی به سلولهای بنیادی جنینی دارند اما برخی معایب و محدودیت‌ها نیز در این زمینه وجود دارد.

یعقوبی در بیان معایب این سلول‌ها گفت: علاوه بر این که جداسازی این سلولها کار دشواری است، هنگامی‌که برای درمان بیماری‌ها و ضایعات مختلف آنها را پیوند می‌دهیم، ممکن است این سلول‌ها از سوی سیستم ایمنی میزبان دفع شوند.

وی ادامه داد: سلول‌های بنیادی مغز استخوان که جزو سلول‌های بنیادی پایه بزرگسالان به حساب می‌آیند،علاوه بر رفع این مشکلات، پتانسیل تمایز یافتن به انواع سلول‌های بنیادی را دارند که در میان آنها سلول‌های بنیادی استرومایی مغز استخوان با پتانسیل‌ تمایزی بالا در صورت جدا سازی و تمایز به سایر سلول‌ها نظیر سلولهای ماهیچه‌یی قلب، سلول‌های عصبی، سلول‌های کبد و سلول‌های دیواره رگ، قابلیت استفاده در درمان بیماریها از جمله درمان بیماری‌های مختلف سیستم عصبی مرکزی نظیر بیماریهای پارکینسون، آلزایمر، سکته مغزی، درمان ترومای مغز و ضایعات نخاعی را دارد و فرصت جدیدی را برای درمان این قبیل بیماری‌ها ایجاد می‌کند.

وی در ادامه گفت‌و‌گو با ایسنا با اشاره به این که ژنها تمام فرایندها و عملکردهای سطح سلول را کنترل کرده و فعال یا غیر فعال شدن ژنها، واکنش‌های سطح سلول را تعیین می‌کند، اظهار داشت: در صورت اطلاع از اتفاقات رخ داده در سطح فعالیت یا بیان ژنها در هنگام تمایز سلول استرومایی مغز استخوان به سطح سلول عصبی، می‌توان مسیر تمایز را به صورت کاملا هدفدار کنترل کرده و سلول استرومایی را به سمت سلول مورد نظر هدایت کرد.

دکتر یعقوبی افزود: در این پروژه که به راهنمایی دکترسید جواد مولا - عضو هیات علمی‌دانشگاه تربیت مدرس - انجام شده، به دنبال آن بودیم که در سلول‌های جداسازی شده از استرومای مغز و استخوان کدامیک از ژنها و مارکرهای سلول پایه بیان و فعال می‌شوند.

همچنین بررسی شباهت آنها با سایر سلول‌های پایه مد نظر بوده است.

وی در خصوص سایر نتایج حاصل از این تحقیقات، اظهار کرد: این سلول‌ها دو فاکتور رشد عصبی (نوروتروفین) به نام‌های NGF وBENF را نیز ترشح می‌کنند که این فاکتورها برای ترمیم سلول های عصبی آسیب دیده و آکسون های ترد شده، مورد نیاز می‌باشد و در این حالت موقعیت بسیار خوبی را برای درمان ضایعات عصبی ایجاد می‌کنند.

این پژوهشگر در ادامه اظهار کرد: در تحقیقات آینده به دنبال راه‌های جلوگیری از فعالیت ژن القاء کننده مرگ هستیم که در صورت موفقیت در این بخش به استفاده هر چه بهتر از سلول‌ها کمک شده و موفقیت بزرگی در درمان این بیماری‌ها حاصل می‌شود.

گفتنی است نتایج این پژوهش‌ها به صورت یک مقاله در مجلات علمی‌معتبر بین‌المللی آمریکا منتشر شده و دو مقاله دیگر در مرحله بررسی نهایی است و همچنین در ششمین کنگره بین‌المللی رویان نیز به عنوان بهترین طرح ملی انتخاب شده است.

    هیچ نظری تا کنون برای این مطلب ارسال نشده است، اولین نفر باشید...