کشف تپه معمورین مهم‌ترین اتفاق دنیای باستان‌شناسی

نوشته شده توسط:کیوان فیض مرندی | ۰ دیدگاه

‌‌کشف تپه معمورین یکی از مهم‌ترین اتفاقات باستان‌شناسی ایران در چند دهه اخیربود، چرا که این یافته‌ها، اطلاعات جدیدی را در زمینه فرهنگ مردم، سفالخاکستری و نوع زندگی مردم در عصر آهن به دنیای باستان‌شناسی ارایه کرد.

دکترجعفر مهرکیان»، سرپرست هیات باستان‌شناسی محوطه فرودگاه امام در سال 1368، گذشته را چنین مرور می‌کند و می‌گوید: «‌‌یکی از مهم‌ترین یافته‌هادر تپه معمورین، سازه‌های معماری متعلق به عصر آهن است که تا پیش از اینکاملا ناشناخته باقی مانده بود. هم‌چنین استفاده از خشت‌های مستطیل شکل وطراحی سکو در دور اتاق‌های بناهای کشف شده و نصب خمره‌های بزرگ سفالین باگچ روی این سکوهای مسطح، از نشانه‌های سازه‌های معماری این دوران بودهاست.»

افزونبر سازه‌های معماری کشف شده در تپه معمورین، کشف مهم دیگر به دست آمده،پاره سفال‌های خاکستری با نگاره برجسته و اثر مهر استوانه‌ای بود: «‌‌اینپاره سفال‌های خاکستری، نمایشگر شخم‌زدن زمین و کاربرد گاوآهن در کشاورزیآن دوران بوده و این موضوع نظریه قطعی کارشناسان را درباره کوچ‌گر بودنمردم عصر آهن و سفال خاکستری، رد می‌کند.»

پیداشدن مهر استوانه‌ای شکل در این تپه، به گفته‌ی دکتر مهرکیان، اطلاعاتبیش‌تری درباره‌ی وجود دولت، قانون و نیروهای فرمانبردار در عصر آهنمی‌دهد.

افزونبر آن، قالب‌های ریخته‌گری که از دو روی آن استفاده می‌شده، نشان از تولیدو تکثیر فرآورده‌های فلزی، نظامی و انتقال این ادوات جنگی و فلزی بهمحوطه‌های دیگری چون قیطریه تهران داشته است.

دکترمهرکیان می‌گوید: براساس اطلاعات به دست آمده از کاوش‌ها، در آن دورهاستفاده از گچ به عنوان پوشش سفید‌کننده مرسوم بوده و هم‌چنین کشف آثار ونشانه‌هایی از روش‌های تهیه‌ی فرآورده‌های میوه، مانند شراب در حوضچه‌هایدو طبقه، نشان از فعالیت‌هایی در زمینه باغداری داشته و نمایانگر فرهنگ ومعماری پیشرفته مردم در عصر آهن و سفال خاکستری است.

 

توقف کاوش‌ها و رازهای ناگشوده

امابا توقف فعالیت‌های کاوش به گفته‌ی دکتر مهرکیان، باستان‌شناسانی چوندکتر کایلر یانگ (پسر)»، برای اطلاع از نتایج قطعی درباره «‌‌عصر آهن» در انتظار اتمام پژوهش‌ها و کاوش‌ها باستان‌شناسی در تپه معمورین ماندند. او چنین ادامه می‌دهد: «‌‌تعداد زیادی سفال خاکستری در این سایت تاریخی کشفشده که نشان از حلقه‌ی گمشده‌ی زنجیره‌ی مجموعه‌ی سفال‌های خاکسترییافت‌شده در سراسر ایران دارد. اما کاوش‌ها در این محدوده اکنون به دلایلیچون کمبود اعتبارات متوقف شده و بسیاری از رمز و رازهای این دوره هم‌چنانمکتوم مانده است.»

بهگفته‌ی دکتر مهرکیان اگر هر کدام از مناطق ایران که در آن سفال خاکسترییافت شده، مانند زنجیر در نظر گفته شود، ابتدای این زنجیر، از گرگان آغازشده و به سمت آذربایجان می‌رود و یا برعکس، از آذربایجان شروع شده و تاگرگان کشیده می‌شود. در میان این مسیر، در تهران مناطقی چون قیطریه دیدهمی‌شود که با کشف این سفال‌ها در تپه‌های معمورین، نگین این گردنبند عظیمدر این تپه واقع شده است.

تپهمعمورین، منطقه بسیار مهمی در میان زنجیره‌‌ی سفال‌های خاکستری دوران عصرآهن است چرا که همه سفال‌های خاکستری تاکنون در میان گورستان یافت می‌شداما این سفال‌ها، اکنون در تپه‌ی معمورین و اقامتگاه انسانی با تمدن غنییافت شده است.

امابه رغم کشف نشانه‌های شاخص تاریخی تپه معمورین و ثبت این محوطه تاریخی درفهرست آثار ملی کشور، این سایت تاریخی بدون برامه‌ریزی رها شده و سال‌هاستکه این آثار مورد بازدید و مطالعه و پژوهش‌های علمی قرار نگرفته است.

 

تپه معمورین خاموش

دکترمهرکیان با تاکید بر اهمیت باستان‌شناسی آثار کشف شده در این منطقه، در دلو گاه زیر لب، ادامه می‌دهد: «‌‌اطلاعات یافت شده در تپه معمورین می‌تواندبه اندازه آثار باستانی کشف شده در سایت‌های تاریخی دیگر که باستان‌شناساندر آن‌جا به منظور کشف اشیای موزه‌ای و کلکسیونی کاوش می‌کنند، ارزندهباشد. زیرا این یافته‌ها می‌تواند بسیاری از اطلاعات باستان‌شناسی را متحولکند.»

هرچندتپه معمورین در فهرست آثار ملی ثبت شده است اما شواهد موجود حاکی از مهجورماندن این اثر و دیگر آثار کشف‌شده در محوطه فرودگاه امام است. از سویدیگر متوقف شدن کاوش‌ها روی تپه‌ی ازبکی، واقع در اطراف محوطه‌ی فرودگاهبین‌المللی امام که می‌توانست اطلاعاتی ارزنده و مکمل یافته‌های تپهمعمورین به یافته‌های باستان‌شناسی اضافه کند نیز یکی دیگر از نشانه‌های ازیاد رفتن ارزش‌های این تپه است.

نزدیکیاین محوطه‌ی باستانی به پایتخت، مزیت دیگری است و می‌توان آن را به عنوانسایت باستان‌شناسی زنده‌ی عصر آهن و حتی پیش از آن، برای بهره‌گیری‌هاهیعلمی و پژوهشی مورد استفاده قرار داد. این را دکتر مهرکیان می‌گوید وقابلیت‌های گردشگری این محوطه را یادآوری می‌کند: با حفظ و احیای تپهمعمورین می‌توان آن را به پارک موزه‌ای وسیع در محوطه یک فرودگاهبین‌المللی تبدیل کرد که شاید نظیر آن در هیچ مکان دیگری وجود نداشته باشد.

ساختهمولاژ از آثار کشف شده و ماکت انسان‌های هماهنگ با عصرآهن و نیز بازسازیفضای روستا و خانه‌های آن دوره با توجه به سازه‌ها و معماری‌های شاخص آنزمان، می‌تواند زمینه ساخت موزه طبیعی بسیار بزرگی در موطه این فرودگاهباشد و علاوه بر بهره‌برداری‌های علمی ـ و پژوهشی، مسافران بسیار وگردشگران را جذب کرد.

تپهمعمورین که در عصر آهن به عنوان چهارراه بزرگ تمدن محسوب می‌شد، اکنون پساز گذشت 3200 سال، در میان فرودگاه بین‌المللی امام و در جایی قرار گرفتهکه به گفته کارشناسان، می‌تواند بزرگ‌ترین قطب علمی، تاریخی و گردشگری درایران به شمار رود.

    هیچ نظری تا کنون برای این مطلب ارسال نشده است، اولین نفر باشید...