جنس های شاخص فسیل های گیاهی موجود در ایران

نوشته شده توسط:کیوان فیض مرندی | ۱ دیدگاه

الف ) سیکادوفیت ها : از بازدنگان هستند و به دو گروه بزرگ الف ) سیکادال ها و ب) بنتیتال ها تقسیم می شوند. از اوایل دوران دوم ظاهر شده اند بنتیتال ها بطور کلی منقرض شده اند. و حداکثر توسعه را در تا کرتاسه داشته اند.ولی تعداد معدودی از سیکادال ها امروزه هم یافت می شوند. این دو گروه از نظر برگ های نازا که استریل نامیده می شود شباهت زیادی با هم دارند. تمایز بین این دو گروه با ویژگی های زیر امکان پذیر است :

1- در بنتیتال ها دیواره سلول های اپیدرم موج دار است و سلول های روزنه دهانه استومات ها غالبا عمود و یا نزدیک به عمود نسبت به رگبرگ ها است و سلول های محافظ و سلول های همراه روزنه ها هم دارای منشا مشترکی هستند . از جنس های این زیر گروه در ایران به " پتروفیلوم "و " آنوموزامیتس " و " نیلسونیوپتریس " و "زامیتس " و "اُتوزامیت " و "دیکتیو زامیت " و " پتیلوفیلوم " می توان اشاره کرد.

2- در سیکادال ها دیواره سلول های اپیدرم صاف و سلول های روزنه با رگبرگ ها موازی هستند . و سلول های محافظ و سلول های همرا روزنه ها هر کدام دارای منشا مستقل و جداگانه می باشند. از جنس های این زیر گروه در ایران به " میلسنیا " و " کتینیس " و " کتنوزامیت " و " پتیلوزامیت " می توان اشاره کرد.

ب) ژنکوفیت ها : ( Ginkgophita ) این گروه گیاه بومی ایران نیستند و در آسیای جنوب شرقی گسترش زیادی دارند . ولی در تریاس بالایی و لیاس در ایران گسترش داشته اند . و در حقیقت جزء بازدانگان اولیه محسوب می شوند. نومنه هایی که در این گروه قرار می گیرند برگ های تقسیم شده به قطعات مختلف دارند که به هر کدام یک "لُب " گویند. تفکیک و وجه تمایز آنها بر اساس مشخصات برگ و سیستم رگبرگی است . از نظر روند تکاملی برگ ها روند کاهش در تعدا تقسیم شدگی را از خود نشان می دهند. به نحوی که امروزه فقط یک تقسیم شدگی و انهم در بخش میانی در آنها مشاهده می شود. از جنس های این گروه در ایران به " Ginkgoites " و " بایرا "و " Bairella " و " Sphenobaira " و " Czekanawskia " می توان اشاره کرد.

ج) مخروطیان : ( CONIFERPHYTA ) این گروه از گیاهان در اواخر پالئوزوئیک ظاهر شده اند و در دوران دوم گسترش زیادی داشته اند به نحوی که انواع گوناگونی از آنها در سنگ های رسوبی تریاس بالایی _ لیاس ایران توسعه داشته اند.در برخی موارد با جنس های سیکادوفیت ها شباهت دارند. ولی در سیکادوفیتها آرایش پینول ها همیشه به صورت دو طرفی می باشد . ولی در مخروطیان آرایش مارپیچی پینول ها وجود دارد و روی راشیز هم پینول ها قرار می گیرند . از نظر اندام زایا کاملا با هم متفاوتند مخروطیان با استفاده طرز قرار گیری پینول ها و سیستم رگبرگی از هم و از بقیه گروه ها تفکیک می شوند.در این گروه بجای واژه پینول از فولیول استفاده می گردد.از جنس های این گروه در ایران به " Podozamites " و" Elatocladus " و " Brachiophyllum " و " Pagiophyllum " و " Cverssinocladus " و " Nagiosis " می توان اشاره کرد.

د) فیلیکو فیت ها ( Filicophyta ): این گروه اولین بار در دونین میانی ظاهر شده و تا امروز نیز گسترش خود را ادامه داده اند . از فراوانترین نهانزادان آوندی هستند.و امروزه نیز از تنوع زیادی برخور دارند نمونه هایی را به فیلیکوفیت ها نسبت می دهیم که همراه برگ اندام زایا نیز مشاهده شود در برگ سرخس هایی که اندام زایا به صورت سُور یا سینانژ در سطح زیرین برگ وجود دارد به گروه فیلیکوفیت ها نسبت داده می شوند. از جنس های این گروه در ایران می توان به " ماراتیوپسیس ( Marattiopsis ) " و پلبوپتریس ( Phlebopteris ) " و کلوکیا ( Klukia ) اشاره کرد .

ر) پترویدوفیلا ( petridophyla ) : در صورتی که برگ های سرخس مانند فاقد اندام زایا باشند به این گروه تعلق دارند . از جنس های آن در ایران به " Pecopteris " و " Alethopteris " و " Neuropteris " و " Linopteris " و " Lonchopteris " و" ادونیوپتریس " و " میکسیونورا " و" کالیپتریس " و " کلادفلبس (Clodophlebis ) و " اسکیتوفیلوم ( Scytophyllum ) " و " ماریوپتریس ( Mariopteris ) می توان اشاره کرد. 

ز) پتریدواسپرمافیت ها : نمونه های که برگ سرخس مانند دارند ولی اندام زایای اها حدواسط نهانزادان آوندی و بازدانگان است . به عبارتی اندام زایا نه هاگ است و نه دانه . به گروه پترواسپرمافیت ها یا سرخس های دانه دار تعلق می گیرند.

س ) اسپینوفیدها ( یا دم اسبیان ) : این گروه غالبابه صورت فسیل یافت می شوندو اولین بار در دونین زیرین ظاهر شده اند. در کربونیفر به حداکثر گسترش و فراوانی خود رسیده اند ودر ساختن جنگل های انبوه و لایه های ذغالی در کربونیفر حائز اهمیت هستند .از پرمی به بعد از گسترش آنها کاسته شده است .از ویژگی های مهم آنها حضور اسپورانژ ها به صورت آناتروپ می باشند. مهمترین مشخصه این گروه همین است . از جنس های آن در ایران به " Equisetum " و " Sphenophyllum " و " کالامیتس (Calamites ) " می توان اشاره داشت.

ش) لیکوفیت ها : این گروه در کربونیفر گسترش زیادی داشته اند. و در تشکیل لایه ها ی ذغال دار کربونیفر اروپا و امریکا نقش مهمی داشته اند. درابتدا این گیاهان علفی بوده اند و در کربونیفر به صورت درختی ظاهر شدهاند گیاهانی با انشعابات دو شاخه ای بوده اند .برگ های کوچک و بطور فشرده روی شاخه ها را می پوشانند. پیدایش آنها را به سیلورین بالایی نسبت می دهند. از جنس های مهم آنها در ایران به " لپیدودندرم " و " سیژیلریا " می توان اشاره کرد .

ص) پسیوفیت ها : در سیلورین بالایی ظاهر شده اند . ساده و ابتدایی می باشند و اولین فسیل های گیاهی مربوط به این گروه هستند .گیاهان علفی و دارای ریزوزم زیر زمینی بوده که از ساقه های صاف و یا دارای زوائد خار مانند تشکیل شده اند.از جنس های این گروه در ایران به " کوکسونیا " و " رینیا " می توان اشاره کرد.

ض) گلسوبتریا : از بازدانگان محسوب می شود و جنس معروف آن " گلوسوبتریس " است . از نظر بازسازی جغرافیایی گذشته و اثبات تکتونیک صفحه ای حائز اهمیت بوده است .

ط ) گروه دیپ تری دآسه آ ( Dipteridacea ) : اندام زایا در این گروه به صورت سُور است و در پشت برگ قرار می گیرداز نظر تکاملی در طی تریاس بالایی _لیاس از تعداد پن ها کاسته می شود. از مشخصات دیگر آنها سیستم رگبرگی غالبا به صورت مشبک است این شبکه ها به صورت چند ضلعی و یا چهار گوش مشاهده می شود مقدار بریدگی پینول ها هم در تفکیک جنس هاس این گروه موثر است . از جنس های شاخص آنها در ایران می توان به " دیکتیوفیلوم ( dictyophillum ) " و توماتوپتریس ( Thaumatoptris ) " و " کلاتروپتریس ( Clathroptris ) " و " کامپتوپتریس ( Camptopteris ) اشاره کرد .

  • Caryn

    Caryn

    • ۱۳۹۶/۰۶/۱۵ - ۰۵:۱۶:۳۹

    My family all the time say that I am wasting my time here at web, however I know I am getting know-how daily
    by reading such fastidious articles.