آیا فرشتگان مکلف و مختارند؟

نوشته شده توسط:کیوان فیض مرندی در سایه روشن » فرشتگان | ۱۶ اسفند ۱۳۹۳ - ۰۲:۱۰ | ۱ دیدگاه

گـفـتـه شـده اسـت کـه فرشتگاننیز مانند انس و جن از نوعى اختیار بهره مندند، اگر چه جـنبه قدسى و نورانیت آنهاغلبه دارد. به طورى که از بعضى ماخذ چنین استفاده مى شود فـرشـتـگـان مـى شـودفـرشـتـگـان نـفـس امـاره نـدارنـد. و عـقـل و نـور مـحـض هـسـتـنـد، چـنـان کـهمـیر مومنان على (علیه السلام ) فرموده :ان الله - عـزوجـل - رکـب فـى المـلائکـه عـقـلا بـلا شـهـوه ، و رکـب فـى البـهـائم شـهـوه بـلا عـقـل، و رکـب فـى بـنـى آدم کـلیـهـمـا، فـمن عقله شهوته فهو خیر من الملائکه ، و منغلبت شـهـوتـه عـقـله فـهـو شـر مـن البـهـائم(97)خـداونـد عـزوجـل بـراى مـلائکـه ، عـقـلرا بدون شهوت قرار داده و براى حیوانات شهوت را بدون عـقـل ، و بـراى فـرزنـد آدمهم عقل و هم شهوت را. پس هر کس که عقلش بر شهوتش غالب شـود از فـرشـتـگـان بـرتـراست ، و هر کس که شهوتش بر عقلش غالب آید از حیوانات پست تر و بدتر است .

امـاچـنـیـن آفـریـنـشـى بـراى فـرشـتـگـان مـنـافـاتـى نـدارد کـه آنـهـا مـکـلف ومـسـئول بـاشـنـد. امـر خـداوندى به سجده بر آدم تکلیفى بود که متوجه فرشتگان شد واگـر موجودات مقدس مانند جمادات محض - که هیچ گونه آگاهى و اختیارى ندارند - باشندنـمـى تـوانـنـد شـایـسـتـه آن امـتیازات و عظمت ها باشند. البته به علت تقرب وارتباط نـزدیـکـتـرى که فرشتگان با مقام شامخ ربوبى دارند، آنان از اختیار خودشانهمواره در راه خیر و کمال بهره مى برند.

بـه بـیـان دیـگـر، بـه طور قطع فرشتگاناز عالم جمادات ، نباتات و حیوانات (غیر از انـسـانـهـاى رشـد یـافـتـه) والاتـر وبـا عـظمت ترند، در آیه اى از قرآن چنین آمده است : فـقـاللهـا و للارض ائتـیـا طـوعـا او کـرهـا قالتا اتینا طائعین(98)؛ خداوند بهآسـمـان و زمین فرمود: بیایید (در جریان فعالیت قرار گیرید) چه از روى اختیار و چهاز روى اکراه ، آن دو گفتند: ما با اختیار آمدیم .

از ایـن آیـه مـى شود کهحرکات دستورى آسمان و زمین که جنبه آلى و تسلیم محض بودن آنـهـا بـیـش از فـرشـتگاناست منحصر به یک بعد اجبارى نبوده و در راه براى آنها مطرح بـوده اسـت . یا قراررفتن اختیارى در حرکات دستورى و یا قرار گرفتن اکراهى ؛ یعنى اگـر چـه آسـمان وزمین به قرار گرفتن مطلق در جریان دستورى مجبور بودند، کیفیت آن بسته به درک واختیار آن دو بوده است و قطعا انتخاب راه درک و اختیار، با عظمت تر بوده است که آندو انتخاب کردند. بنابراین ، به جهت مقام والایى که فرشتگان دارند، نیروى اختیارآنها قوى تر خواهد بود.(99)

حـضرت امیر المومنین (علیه السلام ) سخنانىدارد که به نوعى بر اختیار ملائکه دلالت مى کند:

1- لمتـثـقـلهـم مـوصـرات الاثـام(100)؛ بـارهـاى سـنگین گناهان ، آنان را سنگیننساخته است .

از ایـن مـطـلب اسـتـفـاده مـى شـود که فرشتگان داراى نوعىاختیارند که مى تواند آغازى بـراى مـسـئول قـرار گـرفـتـن آنـان بـوده اسـت ،چـنـان کـه از عـنـاویـن مـطـیـع و عـامـل بـه دستورات خداوندى (مانند سجده بر آدم (علیه السلام)که به فرشتگان نسبت داده است . نیز مى تواناستنباط کرد که آن موجودات مقدس اختیار دارند.

2- و لاتـعـدوا عـلى عـزیـمـه جـدهـم بـلاده الغـفـلات ، و لا تنتضل فى هممهم خدائعالشهوات(101)کندى غفلت ها بر قاطعیت کوشش و تلاش آنان نفوذى ندارند و عوامل فریبندهشهوات دست به سوى همت هاى آنان نمى یازند.

در جـمـلات فـوق ، مـقـولاتـى از قبیلهمتوعزمبه فرشتگان اسنادداده شـده اسـت کـه به طور واضح بر وجود اراده و مبادى اراده و حتى عزم ، که ازنتایج اختیار است ، دلالت مى کند.

3- لم تـنـقـطـع اسـبـابالشـفـقـه مـنـهـم فـیـنـوا فـى جـدهـم(102)؛ اسـبـاب و عوامل شفقت از آنان قطع نمىشود تا در تلاش سست شوند.

در جـمـله فـوق کـلمـهشـفقتبراى اثبات اختیار فرشتگان حائز اهمیت است ، زیرا مـعـنـاى شفقت ، تقریباآمیخته با رجاء و امیدوارى است و اگر هویت و استعدادهاى فرشتگان فـقـط یـک امـکـانداشـت ، مانند جمادات و نباتاتى که با یک امکان در جریانند، اسناد مفهوم شفقت برآنان معناى معقول نداشت .

حـکـیم عالى قدر محمد تقى جعفرى در شرح و تفسیر نهجالبلاغه مى نویسد: اتصاف فـرشـتـگـان بـه صـفات و اخلاق فاضلهو امتیازات عالیه از روى یک جریان جبرى محض نـمـى بـاشـد، لذا جـمـلهآن فرشتگان اسیران ایمانند(103)نباید به معنایى ظاهرى آن - که جبر است - منظور نمود؛ بلکه باید به گونه اى تفسیر کرد که اتصاف فـرشـتـگـان به صفات و اخلاقفاضله سازگار بوده باشد. و مى توان گفت : به جهت فهم و در؟ عالى که فرشتگان دربارهضرورت و عظمت ایمان دارند، به قدرى اشتیاق و عـلاقـه آنـان بـه ایـمـان شـدیـد اسـتکـه شـبـیـه بـه اسـیـر و وابـسـتـه بـه ایـمـان مـى باشند(104)

لذابـایـد گـفـت : فـرشـتـگـان مـجـبـور بـه بـادت نـیـسـتـنـد، بـلکـه مـجـبـول بـهعـبـادتند؛ یعنى سرشت فرشتگان به گونه اى است که شوق و علاقه به عـبـادت مـعـشـوقایـشان را به پرستش واداشته و آنان را در بندگى حق تعالى بى تاب نموده است و چنانکه امیر مومنان على (علیه السلام ) مى فرماید:

و لا یـرجـعبهم الاستهتار بلزوم طاعته ، الا الى موار من قلوبهم غیر منقطعه من رجائه ومـخـافـتـه(105)اشـتیاق ایشان به طاعت و بندگى به خاطر علاقه اى است که در دل هاى آنان استو مواد آن عبارت است از: امیدوارى به رحمت و ترس از عذاب او.

علامه طباطبایى درمورد چگونگى تکلیف فرشتگان مى گوید: این که خداوند فرموده : لا یـعـصـون الله مـا امـرهم(106)ناظر بر التزام ملائکه به تکلیف است امامفـخـر رازى در تـفـسـیـر خود ذیل این آیه مى نویسد: در این آیه اشاره اى است به اینکه فـرشتگان در سراى آخرت به آن چه خداوند امر مى کند و یا از آن چه باز مى دارد،مکلف هـسـتـنـد و عـصـیـان از نـاحیه ایشان مخالف با امر و نهى است . اما در اینآیه و غیر از آن ، خداوند مطلقا فرشتگان را به محض اطاعت بدون انجام معصیت وصففرموده بیان مطلق دنیا و آخـرت را، شـامـل مـى شـود لذا وجـهـى بـراى تخصیص تکلیفایشان به آخرت نیست . اما تکلیف ایشان غیر از تکلیف معهودى است که در مجتمع انسانىبه معنى تعلق گرفتن اراده مـکـلف بـه فـعـل مـکـلف ، تـعـلقـى اعـتـبـارى اسـت کـهثـواب و عـقـاب بـه دنـبـال داشـتـه بـاشـد، در صـورتى که اختیار امکان طاعت ومعصیت نیز دارد. اما فرشتگان خلقى از مخلوقات خدا هستند که داراى ذوات پاک نورانىبوده و اراده نمى کنند مگر آن چه را خـدا اراده کـرده و انـجـام نـمـى دهـنـد مـگـرآن چـه را خـدا فـرمـان داده اسـت . خـداونـد مـى فـرماید:بلعباد مکرمون لا یسبقونه بالقول و هم بامره یعملون(107)از این رو فرشتگان در قبال اعمالشان ثوابو عقابى ندارند. ایشان مکلف به تکلیف تکوینى اند نـه تـشـریـعـى ، کـه مـخـتـلف بـهاخـتـلاف درجـات مـى شوند: و ما منا الا له مقام معلوم(108) (109)

  • Jacquelyn

    Jacquelyn

    • ۱۳۹۶/۰۶/۱۵ - ۰۳:۰۵:۲۱

    I don't even know how I ended up here, but I thought this post was good.
    I don't know who you are but certainly you're going to a famous blogger if you aren't already ;) Cheers!

موضوعات
دانلود جدید ترین فیلم های ایرانی
دانلود گشت ارشاد ۲
دانلود گشت ارشاد ۲
دانلود فیلم سلام بمبئی
دانلود فیلم سلام بمبئی
دانلود فیلم خوب بد جلف
دانلود فیلم خوب بد جلف
دانلود فیلم لاک قرمز
دانلود فیلم لاک قرمز
لیست دانلود
آخرین مطالب
متن خبری

لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است. چاپگرها و متون بلکه روزنامه و مجله در ستون و سطرآنچنان که لازم است و برای شرایط فعلی تکنولوژی مورد نیاز و کاربردهای متنوع با هدف بهبود ابزارهای کاربردی می باشد.

ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
با ما در شبکه های اجتماعی همراه باشید:

© تمامی حقوق برای کانی وب محفوظ است.

قدرت گرفته از کانی وب