آیا فرشتگان را مى توان دید؟

نوشته شده توسط:کیوان فیض مرندی | ۰ دیدگاه

ما مسلمانان جملگى ایمان داریم که فرشته وجود دارد و همیشه با ما و میان ما است ، این در حـالى اسـت کـه مـا آنـهـارا نـمى بینیم اما ایشان ما را مى بینند؛ یعنى فرشتگان ما را به عـیـانـت وآشـکـارا مى بینند اما ما به آنان ایمانى غیر عیانى داریم . براى دید فرشتگان بایدچشم دل باز کرد و حجاب هاى آن را بر طرف کرد چه این که فرشته جسم نیست که با حواسجسمانى ادراک شود.

 

چشم دل باز کن که جان بینى

آن چه نادیدنى است آن بینى

 

بـه عـبـارت دیـگـر، تمثل فرشته دو جنبه دارد: یک رشته به دستآن انسانى است که مى خـواهد فرشته را ببیند؛ یک رشته هم به دست خود فرشته یا ذاتمقدس احدیت است که آن حالت را پیش بیاورد که آن رشته از طرف انسان ، آن حالت ملکوتىاست که در آن حالت ، انـسـان مـى تواند فرشته را ببیند و لذا پیامبر (صلى الله علیهوآله) فرشته را مى دیـد ول بـسـیـارى از اطـرافـیـانـش آن را نـمـى دیـدنـد. چـونجـبـرئیـل (عـلیـه السـلام) قـرآن را بـر قـلب رسـول خـدا (صـلى الله عـلیـه وآله) نـازل مـى کـرد در نـظـر وى مـتـمـثـل مى شد، به طورى که اگر کسى نزد آن حضرت بود جـبـرئیل را نمى دید؛ چون نزول جسمانى نبود تا با دیدگان دیدار شود و اگر کسى میتـوانـسـت جـبـرئیـل را مشاهده کند، یا با تصرف پیامبر در جان وى بود و یا قدرت روحى بـیـننده چنان بود که جبرئیل را مىدید و صدایش را مى شنید، چنان که امیرالمومنین (علیه السـلام ) فـرمـود: نـور وحـى و رسـالت را مـیدیـدم و بـوى نـبوت و پیغمبرى را مى بـویـیـدم و هـنـگامى که وحى بر آن حضرت نازلشد صداى شیطان را شنیدم، گفتم : اى رسـول خـدا، ایـن چـه صـدایـى اسـت؟ فـرمود: این شیطان است که او را از پرستش نمودن نومیدى روى داده است ، تو مى شنوى آن چه رامن مى شنوم و مى بینى آن چه را من مى بینم مگر این که پیغمبر نیستى(137) .

پـس مـشـاهـده و ادراک فـرشـتـگـان بـا خـروج از حـجـاب هاى نفسانى و مسلح شدن به چشمدل میسر است که این عمل نیز بسیار دشوار مى باشد، به همین جهت آن کس که در هنگاممرگ اسـت چـیزهایى را مى بیند که حاضران در مجلسى نمى بینند، و آنان را به چیزهایىخبر مـى دهـد کـه آنـهـا ادراک نـمـى کـنند و روحانیان و فرشتگان را که با او در یکجایگاه اند مشاهده نمى کنند.

در حدیث وارد شده : فرشتگان در مجالس حاضر مى گردندو آنان در جست و جوى مجالس ، جـهـان را سـیر مى نمایند و چون مجلس ذکرى دیدنددیگران را ندا داده و گویند: بشتابید بـدان چـه کـه جـسـت و جـو مـى کـردید، هیچ یک که بشر را توان آن نیست که آنان را ادراک نـمـایـد، جـز آن کـس کـه خـداونـد پـرده از چـشـمـش بـرداشـتـه بـاشـد و ایـنـان اهـل کـشـف انـد، آیا نشنیدى که پیغمبراکرم (صلى الله علیه وآله ) به آن کسانى که به دنـبـال جـنـازه مـردگـان سـواره مـىرفـتـنـد فـرمـود: آیـا شـرم نـمـى کـنید که فرشتگان بـال هاى خویش را براى طالبعلم به روى زمین مى گسترانند؟ پس مومن سزاوار است که در هـر مـوطـنـى ، هـمـانگـونـه کـه صـاحـب کـشـف عـمـل مـى کـنـد، عمل نماید و گرنه مومن حقیقى نیست(138) .

امـام حـسـنعـسـکـرى (عـلیـه السـلام ) مـى فـرمـایـد: رسول خدا (صلى الله علیه وآله ) هنگاماحتجاج با مشرکین در مورد ملائکه فرمود: شم یا حواستان نمى توانید فرشته را مشاهدهکنید؛ چه این که فرشته از جنس این هواست (یعنى هـمـان طـور کـه هـوا دیـده نـمـىشـود فـرشـتـه نـیـز قـابـل رویـت نـیست ) و اگر قوت بینایى خود را زیاد گردانید بهطورى که او را مشاهده کـنـیـد، هـر آیـنـه بـه شما مى گویم این که شما مى بینیدفرشته نبست بلکه بشر است (یعنى دیدن فرشته نیرویى روحانى و بسیار قوى مى خواهد کهشما ندارید و فقط انبیا و بعضى از اولیاى کمل الهى قادرند آن را مشاهده نمایند)(139) .

امـاخـمـیـنـى (ره ) در کـتـاب ارزشـمـنـد آداب الصـلوه مـى فـرمـایـد: و بـایـد دانـست که تـمـثـل جـبـروتـیـین و ملکوتیین در قلب و صدر وحس بشر ممکن نیست ، مگر پس از خروج از جـلبـاب بـشـریـت و تـنـاسـب او بـا آنعـوالم ، والا مـادامـى کـه نـفـس ‍ مـشـتـغـل بـه تـدبـیـرات مـلکـیـه اسـت و ازآن عـوالم غافل است ، ممکن نیست این مشاهدات یا تمثلات براى او دست دهد. بلى گاهىشود به اشاره یـکـى او اولیـا نـفـس را از ایـن عـالم انـصـرافـى حاصل شود به قدرلیاقت از عوالم غیب ادراکـى مـعـنوى و یا صورى نماید و گاه شود که به واسطه بعضىامور هایله ، مثلا از بـراى نـفـوس انـصرافى از طبیعت حاصل شود و نمونه اى از عالمغیب ادراک کند. چنان چه شـیـخ الرئیـس قـضـیـه آن شـخـص سـاده لوح را کـه در حـجبیت الله برات آزادى از آتش گـرفـتـه بـود نـقـل کـنـد، و شـیـخ عـارف مـحـیـىالدیـن نـیـز نـظـیـر ایـن قـضـیـه را نقل نماید. و اینها نیز از انصراف نفوس استاز ملک و توجه ملکوتى است و گاه شود که نـفـوس اولیاى کمل پس از انسلاخ از عوالم ومشاهده روح اعظم یا سایر ملائکه الله ، به واسطه قوت نفس نشئات در آن واحد حقایقجبروتیین را مشاهده کنند، و گاه شود که به

قدرت خود ولى کامل تنزل ملائکه حاصلشود، و الله العالم(140) .

مـطـالبى دیگر راجع به تمثل فرشته ودیدن آن باقى ماند که - ان شاء الله - در بحثکیفیت نزول فرشتهبر ولى امربدان خواهیم پرداخت .

البته ذکر این نکته شایسته است که ،وقتى مشرکان براى ایمان آوردن با بهانه جویى اعـتـراض مـى کـردنـد کـه چـرافـرشـتـگان بر ما نازل نمى شود تا آنها را مشاهده کنیم ؟ خـداونـد در جـوابفـرمود:یوم یرون الملائکه لا بشرى یومئذ للمحرمین و یقولونحجرا محجورا(141)روزى که فرشتگان را ببینند مجرمان در آن روز بشارتى از فرشته نیافته ، بلکهبه آنها گویند: اى سرکشان ! از رحمت خدا محروم باشید.

ایـن آیـه اصـل دیـدنفـرشتگان را مسلم گرفته ؛ به این معنى که روزى هست که کفار در روز دیـدن فـرشتگانخبر داده است ، تا به این معنا اشاره کرده باشد که در خواست دیدن فرشتگان به نفعشانتمام نمى شود، زیرا فرشتگان را نخواهد دیدى مگر روزى که با عـذاب آتـش رو بـه روشـده بـاشـنـد، و ایـن وقـتـى اسـت کـه نـشئه دنیوى و نشئه اخروى مـبدل شود. پسکفار در حقیقت با این در خواست خود در فرود آمدن عذاب شتاب کرده اند، در حـالى کـهخـودشـان خـیـال مـى کـنـنـد بـا ایـن در خـواسـت خـود، خـدا و رسول او را عاجز وناتوان مى کنند.

امـا ایـن کـه مـنظور ازیوم یرونچه روزى است ؟ اختلاف است و عده اى مى گویند مـراد روز قـیـامت است لکن آنچه از سیاق آیه به دست مى آید - به نظر علامه طباطبایى - ایـن اسـت کـه ایـنمـشـاهـده از مـشـاهـدات دم مرگ است و و از سوى دیگر، در مقام مخاصمه در پـاسـخ بـه کـسـى کـه دیدن فرشتگان را انکار مى کند باید اولین روز (روز مرگ ) که ملائکه را مىبیند به رخش کشید.

    هیچ نظری تا کنون برای این مطلب ارسال نشده است، اولین نفر باشید...