اعتدال بهاری

نوشته شده توسط:کیوان فیض مرندی | ۰ دیدگاه

 

جشن نوروز یکی دیگر از جشن های چهار گانه و مهم ایرانیان است و می توان به نوعی برگزاری این جشن ها را نشانه نبوغ ایرانیان در امر ستاره شناسی و گاهشماری دانست چرا که ایرانیان با اطلاع کامل از تغییرات به وجود آمده در مسیر حرکت خورشید

در آسمان و تاثیر این مسئله در زندگی روزمره و همچنین تغییر آب و هوا دست به بر پایی جشن هایی می زدند تا پشت سرگذاشتن زمستان را به شادی بگذرانند و به فراخور اعتقادات خود اعمالی را در این زمان ها به جای می آوردند .

در ادامه ابتدا به مسئله عید نوروز از دیدگاه ستاره شناسی و نجوم می پردازیم و بعد از آن به اعمالی که ایرانیان در این جشن به انجام آن می پرداختند خواهیم پرداخت .

عید نوروز یا اعتدال بهاری دقیقا” مصادف است با زمانی که زمین یک دور کامل را به دور خورشید گردش کرده و در ادامه سیکل جدیدی را شروع خواهد کرد . در این زمان خورشید دقیقا” در شرق طلوع و در غروب غروب می کند و بر اساس همین پدیده و به علت اینکه خورشید در مسیری میان مسیرش در انقلاب تابستانی (بیشترین ارتفاع) و مسیرش در انقلاب زمستانی (کمترین ارتفاع) را طی می کند مدت شب وروز با هم برابر است و به همین علت اعتدال بهاری نامیده می شود .

 

به علت منطبق نبودن دایره البروج و مدار گردش زمین سه حالت به وجود می آید :

1 . خورشید در جنوبی ترین نقطه دایره البروج قرار می گیرد که انقلاب زمستانی است و با شب یلدا برابر است و خورشید در جنوب شرق طلوع و در جنوب غرب غروب می کند و کم ترین ارتفاع را در آسمان دارد و روز ها کوتاه تر از شب هاست . در این زمان یعنی انقلاب زمستانی خورشید( 23/5 -) درجه از شرق و غرب فاصله دارد .

2 . خورشید در شمالی ترین نقطه دایره البروج قرار می گیرد که انقلاب تابستانی است و خورشید در شمالی ترین نقطه شرق طلوع و در شمالی ترین نقطه غرب غروب می کند و بیشترین ارتفاع را در آسمان داراست و طول روز در این زمان بیش از طول شب است و خورشید( 23/5 +) درجه از شرق و غرب فاصله دارد .

3 . در دو حالت هم دایره البروج و مدار زمین در دو نقطه یکدیگر را قطع می کنند که نقاط اعتدالین نام دارند که همانطور که در بالا گفته شد شب و روز با هم برابرند .

حال اگر تصور کنیم زمستان است پس خورشید از جنوبی ترین نقطه دایره البروج حرکت کرده و کم کم با نزدیک شدن به نقاط تقاطع مدارین (گره ها) به نقطه اعتدال بهاری نزدیک شده و یا به دیگر سخن اگر حرکت خورشید از جنوبی ترین حالت به نقطه اعتدالی و بعد به شمالی ترین نقطه باشد این نقطه تقاطع مدارین را تقطه اعتدال بهاری یا ربیعی می گویند .

البته قابل ذکر است نقاط اعتدالین دائمی نیستند و به آهستگی بر معدل النهار حرکت می کنند و یک دور کامل را در 25800 سال می پیماید که این مسئله نتیجه حرکت تقدیمی زمین است که از دیگر نتایج آن تغییر قطبین زمین است .

نقطه اعتدال بهاری به تدریج به سمت غرب بر روی دایره البروج (ZODIAC) حرکت می کنند و میزان این حرکت حدودا” 50 ثانیه قوس در هر سال و یا 30 درجه در هر 2150 سال است که برابر با یک برج یا یک صورت فلکی است . در حال حاضر موقعیت اعتدال بهاری در صورت فلکی ماهی (حوت) قرار دارد و ستاره قطبی نیز ستاره (جدی) از صورت فلکی خرس کوچک است .

 

حال به اعمال و مراسمی که در این روز به آن پرداخته می شده می پردازیم .

در کتاب علم در ایران و شرق باستان ترجمه و تحشیه همایون صنعتی زاده درباره مراسم و اعمال انجام شده در این روز چنین می خوانیم : شاید درروزگارهای دوردست نوروز جشنی به مناسبت فرارسیدن فصل بهار بوده که زرتشت ازنو به آن جنبه ی تقدس داد. بعد هم با اسطوره ی جمشید تداعی پیداکرد .جمشیدی که درعصر طلایی برگیتی فرمانروا بود. همان عصرطلایی که دوباره بازخواهد گشت. نوروز هم یادبود عصر طلایی گذشته بود و هم مژده ی بازگشت عصرطلایی آینده . دانایان روزگارمی گفتند تاریخ ازنوروز آغازشد همراه بانخستین حرکت خورشید. ویژگی نوروز در این بود که ازتولدی دوباره ‚ ازامیدوآرزو ازنشاط وسرورخبرمی آورد وخواستارطراوت وسعادتمندی همه چیزگیتی بود. لباس نوبرتن می کردند و با خوراکی های نوبر فصل ضیافت می دادند.« ازجمله کارهایی که انجام آن در نوروز نیک دانسته می ش وخوش یمن , نوشیدن جرعه ای شیرتازه و خوردن اندکی پنیرتازه بود . تمام شاهان ایران در نوروز از این ها می خوردند و شکرسفید و بادام هندی تازه به علاوه چون نوروزهفتمین جشن ازاعیادهفتگانه ای واجب بود رسم های بسیاری هم دررابطه با آن رواج داشت که باعدد هفت پیوند خورده بود. به عنوان مثال درمیزسیمین مقابل شاه وقت , هفت گونه غله و شاخه های هفت نوع درخت را می نهادند. روی همان میزهفت بشقاب کاشی سفید… وهفت درهم سفید از سکه های ضرب شده درعرض سال.» رسم فراگیردیگر(که هنوزدر روستاهای زرتشتی نشین رعایت می شود) کشت هفت نوع بذردرظرف های کوچک است تااین که برای نوروزسبزی و طراوت فراهم باشد.

شاهان مخصوصاً دیدن مزرعه ی جو را به فال نیک می گرفتند و… هیچ گاه بی ساز و پایکوبی به خرمن کردن محصول این غله نمی پرداختند. در سراسر روزهای عید موسیقی نواخته می شد. ترانه های فراوان ساسانی ویژه ی نوروزراهمگان می دانستند و آوازه ی جشن های نوروزی فراگیربود . داستان عاشقانه ی «ویس و رامین», که که اصل آن رابازمانده ازروزگاراشکانیان می دانند, باوصف مراسم نوروزی دردربارشاه شاهان آغاز می شود .

    هیچ نظری تا کنون برای این مطلب ارسال نشده است، اولین نفر باشید...