آیا ابلیس از فرشتگان بوده است ؟

نوشته شده توسط:کیوان فیض مرندی | ۰ دیدگاه

یکى از مباحث جنجالبرانگیز در مبحث فرشتگان این است که آیا ابلیس ملک بوده است یا جن ، که خود را درزمره ملائکه قرار داده بود؟

اکـثـر مـتـکـلمـیـن خـصـوصـا مـعـتـزله و جـمـعکـثـیـرى از امـامـیـه ابـلیـس بـه چـنـد دلیل از جنس فرشتگان نبود، بلکه از طایفه جن بود:

1- ابـلیـس داراى اولاد و ذریه است و فرشتگان فرزند ندارند؛ زیرا خداوندمى فرماید: آیـا ابـلیـس و فـرزنـدانـش را بـه جـاى مـندوسـتـان خـود مـى گـیـریـد، جال آن که دشمنان شمایند؟(47)و فرشتگانفرزند ندارند چون فرزند از نر و مـاده بـه وجـود مـى آیـد، و فـرشـتـگـان مـونـث ومـذکـر نـدارنـد؛ زیرا خداوند مى فرماید: فـرشـتـگـان را کـهبـنـدگـان خـداى رحمانند زن پنداشتند، مگر موقع خلقتشان حضور داشتند؟(48)

2- فرشتگان معصومند- چنان که گذشت ؛ در حالى که ابلیس چنین نیست ، لذا لازم است که ازجنس فرشتگان نباشد.

3- ابـلیـس از آتـش آفریده شده : و بنا به فرموده خداوند کهاز او حکایت مى کند: مرا از آتش آفریده اى[فقط کاربران عضو می توانند لینک ها را مشاهده نمایند ] اما فرشتگاناز نور آفریده شده اند، چنان که زهرى از عـروه ، از رسـول خـدا (صـلى الله عـلیـهوآله ) روایـت نـمـوده که ،فرشتگان از نور آفریده شدهاند.

4- فرشتگان رسولان الهى اند: و فرشتگان رافرستادگان قرار داد(50)و رسولان الهى معصوم از خطا هستند و چونابلیس چنینى نبود، پس از فرشتگان نیست .

5- ابـلیـس از جـن بود؛ چون خداوند مىفرماید: همه فرشتگان سجده کردند مگر ابلیس ، که از جن بوده است(51) .

گروهى ازمتکلمان و بسیارى از فقها به فرشته بودن ابلیس معتقدند و شیخ طوسى (ره ) درتـفـسـیـر تـبـیـان بـر هـمـیـن عـقـیـده اسـت . ایـنـان دو گـونـه دلیل آوردهاند:

1- خـداونـد در آیـهفـسـجـدوا الا ابلیس ...(52) ابلیس را ازفرشتگان استثنا نـمـوده اسـت و هـمـین استثنا مى فهماند که ابلیس از فرشتگان است ؛زیرا استثنا ظهور در اتصال دارد نه انقطاع و انفصال .

در جـواب گـفـتـه انـد: درایـن قـریـنـه وجـود دارد کـه اسـتـثـنـا مـنـقـطـع اسـت مـه مـتـصـل تـا لازمـه اشبـاشـد که ابلیس از گروه و جنس ‍ فرشتگان است ، چنان که در آیه تصریح شده که ابلیساز جنیان است .

2- اگـر ابـلیـس از فـرشـتـگـان نـبـود، فـرمـود خـداونـد: اسـجـدوا لادمشـامـل او نـمـى شـد و اگر او مشمول این امرنیم گشت ، غیر ممکن بود خوددارى او از فرمان سـجـده ، سـرکـشـى و عـصـیـان بـهحـسـاب آیـد و هـمـیـن ، دلیل است که ابلیس از جنس ملائکه بود.

از ایـن مـوردجـواب داده انـد کـه : ابـلیـس در ایـن امـر از بـاب غـلبـه داخـل بـود؛ زیـراابـلیـس بـا مـلائکـه هـم نـشـیـنـى داشـت و ظـاهـر امـر شـمـال او نـیز شدهاست ،اما این دلیل نمى شود که او از جنى ملائکه باشد، همان طور که منافقان در خطابیا ایها آمنواداخل اند با آن که اینان - در واقع - ایمانندارند. و یـا در اصـول فـقـه مطرح است : خطابى که براى مردان است ، زنان را فرانمى گیرد و نـیـز عـکـس آن ، بـا آن کـه هـم نـشـیـنـى ایـن دو گـروه بـسـیـار وجـامـعـه او دو مـوجـود تـشـکـیل شده است . شاید بتوان گفت چون فرشتگان مقامشانبالاتر از ابلیس بود وقتى خـطاب شدند که به آدم سجده کنید، فروتنى و سجده کردند،اما ابلیس - که مقامش پایین تـر بـود - وقـتـى مـتوجه شد که او هم باید سجده کند،براى ابراز خود نمایى و غرور، خود را در گروه امر شدگان به سجده در آورد و از سرنافرمانى سجده نکرد.

با مطالب گذشته ، روشن شد که ابلیس فرشته نبود، بلکه ازجنیان بود که خود را در گروه و زمره ملائکه الهى در آورد.

    هیچ نظری تا کنون برای این مطلب ارسال نشده است، اولین نفر باشید...