کشف حلقه گمشده تمدن عیلامی در هفت‌تپه

نوشته شده توسط:کیوان فیض مرندی | ۱ دیدگاه

حفاری‌ها و گمانه‌زنی‌های باستان‌شناسان در محوطه تاریخی هفت‌تپه ثابت کرد که عیلامیان 3500 سال پیش، ساختمان اداری و بایگانی پیشرفته‌ای داشتند که کاربری آن ثبت اسناد مربوط به سوارکاری و ارابه‌رانی بوده است.محوطه باستانی هفت‌تپه در نزدیکی محوطه تاریخی و جهانی چغازنبیل و در استان خوزستان قرار گرفته است.

هفت‌تپه شهری عیلامی بود که حدود 400 سال از چغازنبیل که آن هم به دوره عیلام نو تعلق دارد، قدیمی‌تر است. این محوطه یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی برای باستان‌شناسان ایرانی و خارجی محسوب می‌شود. اما باستان‌شناسان با توجه به الواح گلی و گلنوشته‌های به دست آمده در حفاری‌های محوطه تاریخی هفت‌تپه کشف کرده‌اند که در این محوطه یک ساختمان اداری پیشرفته با کاربری بایگانی و آرشیو اسناد موجود بوده است.

در انبارهای این ساختمان اشیای گرانبهایی از جنس فلز، برنز و طلا پیدا شده که برخی از آنها نیز طلاکوب بوده‌اند، اما در جنگی که مشخص نیست در چه سالی اتفاق افتاده به غارت رفته‌اند با این حال با توجه به فهرست گلی و کتیبه‌های تاریخی می‌توان گفت که چه اشیایی موجود بوده است. الواحی که تاکنون در این ارتباط به دست آمده بیش از 100 لوح است ولی هنوز به صورت کامل خوانده نشده‌اند چون یا برخی از قطعات آن هنوز کشف نشده‌اند یا شکسته‌اند، اما همین الواح گلی تا حدودی سیستم اداری دوره عیلامیان را برای باستان‌شناسان مشخص کرده است.

در سیستم اداری این ساختمان ورود و خروج یک شی ثبت، فهرست‌برداری و نگهداری می‌شده است. این اشیا شامل یراق اسب، تیر، تیرکمان و تیردان و ملزومات مربوط به سوارکاری و ارابه‌رانی بوده است.

بهزاد مفیدی، سرپرست هیات کاوش هفت‌تپه در این باره به ایسنا گفت: در این شهر باستانی، چند دوره ساختاری وجود داشته است و هدف ما شناسایی این دوره‌هاست، چون آثار به دست آمده از حفاری‌های دوره‌های پیش، این مساله را نشان می‌دهد. این تصور در گذشته وجود داشت که همه این آثار به‌دست آمده متعلق به یک دوره تاریخی است.

وی افزود: ما در فصل‌های بعدی کاوش متوجه شدیم، چند دوره تاریخی در این شهر وجود داشته است و همه این سازه‌ها و آثار برای یک دوره نیست و الان ما این موضوع را دقیق‌تر بررسی می‌کنیم.

سرپرست هیأت کاوش هفت‌تپه با اشاره به سازه‌های نمایان‌شده در حفاری‌های این محوطه، اظهار کرد: در این مجموعه بزرگ، دیوار‌هایی وجود دارد که پهنای آنها 10 متر و طول آنها تا 100 متر است. با توجه به این سازه‌ها، این شهر مجموعه‌ای عظیم بوده است که برای ساخت آن از نیروهای کاری زیادی استفاده شده، ولی متأسفانه این فرهنگ و تمدن در ایران ناشناخته است.

او با اعتقاد به این‌که کلا به هفت‌تپه کم توجه شده است، افزود: البته اکنون برای این محوطه باستانی کارهایی انجام می‌شود؛ ولی با این حال شوش، پایتخت عیلامی‌ها و همین‌طور «چغازنبیل» نسبت به دیگر محوطه‌های باستانی تمدن عیلامی بیشتر شناخته‌شده هستند. این در حالی است که در هفت‌تپه، آثار بسیار عظیمی وجود دارد که تلاش می‌کنیم در هر فصل کاوش، تعدادی از آنها را از خاک خارج کنیم و بهتر بشناسیم.

مفیدی در ادامه درباره زمان پایان یافتن فصل هفتم کاوش، گفت: کل این فصل حدود یک‌ماه است؛ ولی امکان دارد چند روز زودتر یا دیرتر تمام شود و این به چگونگی پیشرفت کار بستگی دارد؛ ولی قسمت عمده کار تمام شده است و احتمالا تا یک هفته دیگر فصل هفتم کاوش پایان می‌یابد.

وی درباره نتایج به‌دست آمده در این فصل از کاوش، توضیح داد: در این مدت برای ما مسلم شده که چند دوره در 200 سال تاریخ این شهر باستانی وجود داشته است، چون بعضی از آثار، قدیمی و برخی دیگر جدید هستند و همه آنها به یک دوره تاریخی از این تمدن تعلق ندارند.

مفیدی همچنین به پیدا شدن پیکرک‌هایی با شکل‌های متفاوت در این محوطه اشاره کرد و درباره بخش‌های دیگر این شهر که در حال کاوش است، توضیحاتی داد و تأکید کرد: این محوطه آنقدر گسترده و عظیم است که کاوش آن کار یکی دو سال نیست. ما فقط می‌توانیم گوشه‌هایی از آن را باز کنیم تا بهتر بشناسیم و امیدوارم حداقل تا وقتی زنده‌ام، قسمتی از این آثار خارج شود تا مردم هم این مجموعه عظیم را بهتر بفهمند، چون اکنون گنگ است و فقط متخصصان متوجه آن می‌شوند.

این باستان‌شناس ادامه داد: ما فصل آینده کاوش را در همین مسیر ادامه می‌دهیم تا وضعیت را مشخص کنیم. باید قدم به قدم پیش رویم، چون با یک پله نمی‌توانیم به بام برسیم.

  • Marcelo

    Marcelo

    • ۱۳۹۶/۰۶/۱۶ - ۲۰:۰۰:۲۲

    I delight in, cause I found exactly what I was looking for.
    You have ended my 4 day lengthy hunt! God Bless you man. Have
    a great day. Bye