روش نگارش آزتک

نوشته شده توسط:کیوان فیض مرندی | ۰ دیدگاه


در میانه قرن 13 میلادی، مکزیکاها که مردمی شکارچی بودند، به دره مکزیکو مهاجرت کردند، اما ساکنان پیشین این دره آنها را وادار به خروج از آن منطقه و پناه گرفتن در دو جزیره نزدیک به کرانه باختری دریاچه Texcoco نمودند. مکزیکاها، بر پایه یک افسانه، بر این باور بودند که روزی، تمدنی بزرگ در یک سرزمین مردابی بوجود خواهند آورد؛ نشانه این سرزمین آن بود که در آن کاکتوسی را خواهند یافت که بر سنگی روییده و روی آن عقابی نشسته است. وقتی مردم مکزیکا به منطقه باتلاقی کرانه های Texcoco رسیدند، ملًاهایشان اعلام کردند که نشانه گفته شده در افسانه را دیده و در نتیجه به سرزمین موعود خویش رسیده اند.
مکزیکاها در آن سرزمین به کشاورزی پرداختند و در سال 1325 میلادی، شهر Tenochtitlan «مکزیکوسیتی امروزی) را ساختند. آنها تا 100 سال بعد، به حکومت –های همسایه خود، بویژه به مردم Tepaneca خراج می پرداختند، اما به تدریج با افزایش قدرت و جمعیت، با دو گروه از همسایگان خویش متحد شده و در سال 1428، تپانکاها را شکست دادند و حکومتی گسترده را بنیان گذاشتند. این حکومت به تدریج، از نواحی مرکزی مکزیک تا مرزهای گواتمالا را زیر پوشش خود قرار داد. آزتک ها، خط و زبانی را که دست کم هزار سال مورد استفاده مردم آمریکای مرکزی بود، برای نگارش برگزیدند.
چون حکومت آزتک ها (مکزیکاها) پس از به قدرت رسیدن، نوشته های مربوط به حکومت پیش از خود را از میان برد و یک قرن بعد، پس از سقوط مکزیکاها توسط اسپانیایی ها، متن های آنها نیز بوسیله روحانیت مسیحی سوزانده شد، چیز زیادی از روشهای نگارش پیش از ورود اروپاییان در این منطقه باقی نمانده است؛ با این وجود، آنچه از خط آزتکی باقی مانده، برای آشنایی با روش نگارش مردم آن سرزمین کافی است. برای یادآوری، دوباره تاکید می کنم که خط آزتکی، برپایه روش واژه نگاری است.
مردم آزتک، دو تقویم داشتند: یکی تقویم 365 روزه (xiuhpohualli)که به 18 قسمت 20 روزه و یک قسمت پنج روزه تقسیم می شد و قسمت پنج روزه، روزهای خطرناک و بدیمن بود، و دیگری تقویم 260 روزه (tonalpohualli) که مخصوص ملًاها بود و از آن برای پیشگویی استفاده می شد. این تقویم، 20 قسمت 13 روزه داشت. در زیر، دیس-واژه هر قسمت از این تقویم، به همراه تلفظ آن در زبان مکزیکا (با رنگ قرمز) و معنای آن در زبان انگلیسی (با رنگ آبی) آورده شده است:

در زیر، تعدادی دیس واژه مربوط به اعداد آورده شده:

یک مکزیکایی، مثلا برای نمایش عدد 500، از یک پر و پنج پرچم استفاده می کرد. (500 = 5×20 + 400)
شاید این پرسش برایتان بوجود آید که چگونه می شود همه واژگان را به تصویر کشید؟! برای یافتن پاسخ خود، به نمونه های زیر توجه کنید:

1. Capulteopan:این واژه تشکیل شده از capulli + teopan و یعنی ”پرستشگاه نزدیک“. در تصویر، پرستشگاه (teopan) بطور کامل کشیده شده است، اما نزدیکی و مجاورت را چگونه می توان به تصویر کشید؟! در مکزیک، درختی شبیه به درخت گیلاس بنام ”capulin“ وجود دارد. با توجه به شباهت تلفظ capulli (نزدیک) و capulin، آزتک ها برای نوشتن عبارت مورد نظر، از تصویر آن درخت در کنار یک پرستشگاه استفاده می کردند.
2. Mapachtepec: این واژه از Mapach + Tepec تشکیل شده و یعنی ”تپه ی راکون“. در اینجا بجای اینکه تصویر یک راکون کشیده شود، تصویر یک دست (Maitl) و مقداری خزه (Pachtli) کشیده شده است. ترکیب این دو واژه، همان ماپاچ را می سازد.

    هیچ نظری تا کنون برای این مطلب ارسال نشده است، اولین نفر باشید...