محاسبات دقیق نجومی در معماری باستان

نوشته شده توسط:کیوان فیض مرندی | ۰ دیدگاه

هرچند بسیاری از مورخین وباستان شناسان بر سر اینکه این تمدنها دقیقا در کجا، کاری را دانسته انجامداده و کجا کاری تصادفی انجام گرفته است، دگیر بحث و مناقشه هستند، اما دراینجا مثالهایی که در اینجا آورده شده نشانه ای حیرت انگیز از ارتباطآگاهانه ریاضیات و نجوم در آثار معماری است.

بسیاری از ویرانه های باستانینمایانگر این امر هستند که افراد سازنده آنها، نه تنها برای صور فلکی وریاضیات احترام ویژه ای قائل بوده اند ، بلکه دقت عمل فوق العاده ای نیزداشته اند. شکی نیست که تمدنهای باستان، از مصر تا مکزیک، به شدت درگیرمحاسبات پیچیده فضایی، ریاضیات و فعالیتهای معماری بوده اند.

هرچند بسیاری از مورخین و باستان شناسان بر سراینکه این تمدنها دقیقا در کجا، کاری را دانسته انجام داده و کجا کاریتصادفی انجام گرفته است، دگیر بحث و مناقشه هستند، اما در اینجا مثالهاییکه در اینجا آورده شده نشانه ای حیرت انگیز از ارتباط آگاهانه ریاضیات ونجوم در آثار معماری است.

در جیزه مثالهای متعددی از توجه به مختصاتجغرافیایی دیده میشود. برای مثال، چهار وجه هرم بزرگ جیزه کاملا- با خطاییبسیار ناچیز- رو به چهار جهت اصلی ساخته شده اند. در حقیقت، آنها کمتر از۰.۲ درجه از این جهات منحرف شده اند. هرم بزرگ بسیار دقیق ساخته شده است،زاویه های آن تنها دو ثانیه با زاویه ۹۰ درجه کامل اختلاف دارد. برای درکبهتر این مقدار کافی است بدانید که هر درجه به ۶۰ دقیقه و هر دقیقه به ۶۰ثانیه تقسیم میشود. به علاوه – و با وجود تردید عده ای از کارشناسان- ایننظر وجود دارد که اهرام جیزه با ستارگان سیف الجبار یا Orion’s belt نیزمطابقت دارند.

چیچن ایتزا (Chichén Itzá) منطقه باستانی قوممایا نمونه ای از تمایل فرهنگی این قوم به نجوم است. هرم عظیم پله دارکوکولکان (Kukulcan) که در کانون این محل قرار گرفته است، در هر یک از وجوهخود ۹۱ پله دارد، که در مجموع ۳۶۴ پله است. با افزودن سکوی بالایی تعدادکل پله ها ۳۶۵ عدد- به تعداد روزهای یک سال- است. علاوه بر این، دراعتدالین بهاری و پاییزی (اولین روز بهار و پاییز که ساعات روز و شب برابرهستند)، نور خورشید سایه یک مار عظیم را بر روی راه پله شمالی ایجاد میکند.

بنایی به نام کاراکول (Caracol) که بنا به اعتقادکارشناسان به عنوان رصدخانه مورد استفاده قرار می گرفته است نیز در محلاستقرار چیچن ایتزا وجود دارد. پنجره های این بنا طوری تنظیم شده اند که بانقاط جذاب و مهمی همطراز باشند. هرچند قسمت بالای این بنا آسیب دیده است،اما با بررسی پنجره های پایینی متوجه میشویم که آنها به سمت شمالی ترین وجنوبی ترین محل استقرار ستاره زهره، محل غروب آفتاب در اعتدالین ساخته شدهاند و گوشه های بنا نیز به سمت محل طلوع و غروب خورشید در انقلابین است.

مایاها یک تقویم پیچیده نیز داشته اند که تنها یکروز در هر ۶۰۰۰ سال کم می آورده است. پیش بینی آنها از کسوف و خسوف به طوراعجاب آوری دقیق بوده است. شاید شنیده باشید که این قوم روز پایان جهان راپیش بینی کرده اند. این روز در تقویم امروزی میلادی، ۲۳ دسامبر ۲۰۱۲ خواهدبود. اگر ترجمه آنچه در تقویم مایا آمده صحیح باشد، به گفته آنها دنیا درحدود ۵ سال دیگر ناگهان به پایان خواهد رسید.

مایاها این عدد را بر پایه و اساس خاصی محاسبهکرده اند. این تاریخ زمانی را در چره تقدیمی زمین مشخص میکند که ما از عصرحوت خارج شده و به عصر دلو وارد میشویم.

اما حرکت تقدیمی چیست؟ همه میدانیم که زمین درحالی که به دور خورشید میگردد، بر روی محور خود نیز میچرخد و همانطور که ازدرس علوم دبستان به خاطر دارید، این محور کاملا عمودی نیست بلکه دارایزاویه ای در حدود ۲۳.۵ درجه است. اما این محور همواره چنین نیست، بلکه بهآهستگی از زاویه ۲۴.۵ درجه به ۲۲.۱ درجه میرسد و هر ۴۱۰۰۰ سال یک دور کاملمیزند.

درحالی که زمین چنین حرکتی دارد، به خاطر تغییردر نیروهای گرانشی، محور زمین در یک دایره در جهت عقربه های ساعت میجنبد. فقط تصور کنید که محور از بالا به سمت پایین شروع به چرخش کند. به اینترتیب زاویه زمین در حد ۳ درجه اختلاف، ثابت میماند، اما جهتی که به آناشاره میکند، تغییر میابد. برای مثال در حال حاضر ستاره شمالی ما ستارهپولاریس یا جدی است. اما حدود ۱۳ هزار سال قبل، قطب شمال به سمت ستاره وگایا نسر واقع اشاره داشته است و دوباره در حدود ۱۳ هزار سال بعد به سمت آنباز خواهد گشت. این چرخش تقدیمی در حدود ۲۵,۷۷۶ سال دیگر کامل خواهد شد.

در حال حاضر ما در عصر حوت هستیم،به این معنا کهخورشید هنگام طلوع در روز اعتدال بهاری، از محلی که صورت فلکی حوت در آنجاقرار دارد، برمیاید. اما بنا بر حرکت تقدیمی، هر ۲۱۶۰ سال یک بار در روزاعتدال بهاری، خورشید از یک صورت فلکی جدید بر می آید.همانطور که قبلا ذکرشد ما در اواخر سال ۲۰۱۲ از عصر حوت وارد عصر دلو خواهیم شد.

به این ترتیب، مایاها متوجه امری مهم در تغییربروج و عصرها شده بودند و از اینرو، این تاریخ را زمان نابودی دانستهبودند. البته آنها تنها کسانی که برای اعدادی خاص اهمیت ویژه ای قائلبودند، نیستند. محیط هرم بزرگ جیزه در حدود ۳,۰۲۳ فوت (۹۲۱.۴۱ متر) وارتفاع آن ۴۸۱ فوت (۱۴۶.۶۰۹ متر است. از نظر عده ای شاید این اندازه ها درمقیاس ۱ : ۴۳,۲۰۰ نماد نیمکره شمالی زمین باشد. نظر بحث انگیز دیگر این استکه این اعداد درست ۲۰ برابر عدد حرکت تقدیمی ۲۱۶۰ هستند و نماد گذر زمیناز ۲۰ برج فلکی و ایجاد "عصر"های گوناگون هستند.

این مثالها از اعداد تقدیمی، ریاضیات و جهت یابینجومی که در سازه های باستانی یافت شده اند، حتی ذره ای از تشابهات یالااقل تلاقیهای عامدانه موجود در مکانهای تاریخی و داستانها و اساطیر همنیست. تئوریها و گمانه زنیهای موجود درباره این ساختمانهای دیدنی چه درست وچه نادرست، دقت وسواس گونه ای که در طراحی، محاسبه و ساخت آنها اعمال شدهاست، قابل چشم پوشی نبوده و حسی غریب و احترامی عمیق در انسان امروز ایجادمیکند. و ما تصور میکنیم پیشرفته هستیم...

    هیچ نظری تا کنون برای این مطلب ارسال نشده است، اولین نفر باشید...